Ózbekstan respublikasí joqarí HÁm orta arnawlí bilimlendiriw ministrligi nawayí MÁmleketlik kanshilik instituti

Gomogen aralaspalar. Gomogen aralaspalardıń quramındaǵı zatlardıń bóleksheleri júdá mayda bolıp, olardı tındırıw yamasa filtrlew jolları menen ajıratıp bolmaydı. Bunday gomogen aralaspalardı quramlıq bóleklerge ajıratıw ushın puwlatıw, distillew sıyaqlı usıllardan paydalanıw múmkin.

Geterogen aralaspalar. Geterogen aralaspalar quramında zatlardıń bólekshelerin ápiwayı kóz yamasa mikroskop járdeminde kóriw múmkin. Bunday aralaspalardı quramlıq bóleklerge tındırıw yamasa filtrlew járdeminde ajıratıw múmkin.
Elementler analizi

Zattıń quramın tekseriw ushın ámelge asırılatuǵın bóliniw process analiz dep ataladı. Zattıń payda bolıw procesi sintez dep ataladı.Birikpe qanday quramnan dúzilgenligin anıqlaw sıpat analizi dep ataladi. Birikpe qanday quram bóleklerden ibarat ekenligin anıqlaw muǵdar analizı dep ataladı.

XX ásirdiń aqırlarına kelip, ximiya páni jánede tez pát penen rawajlandı. 1991-jılı Ózbekistan óz ǵárezsizligine eriskennen keyin, ximiya páni hám ximiya sanaatınıń rawajlanıwı ushın úlken imkaniyatlar ashıldı. Nátiyjede, Mıńbulaq, Kókdumalaq, Shortan hám basqa da neft-gaz kánleriniń ashılıwı jáne olar negizinde ximiya sanaatınıń rawajlanıwı nátiyjesinde Ózbekistanda neft hám neft ónimlerin shetten alıp keliwdi toqtatıw menen birge olardı shet mámleketlerge eksportqa shıǵarıw imkaniyatları jaratıldı.

Sonday-aq jer astı paydalı qazılma baylıqlarınan ónimli paydalanıw arqalı sanaat ushın bahalı bolǵan kóplep ximiyalıq ónimler jetistiriw jolǵa qoyıldı. Asakada islep shıǵarılıp atırǵan «Damas», «Spark», «Neksiya», «Matiz», «Lasetti», «Epica», «Captiva», «Malibu», «Cobalt», «Orlando» jáne Samarqandta islep shıǵarılıp atırǵan «Atayol», «MAN» markalı avtomobillerdiń Tashkentte islep shıǵarılıp atırǵan traktor hám samolyotlardıń bir qansha wońlaw ushın bólekleri sintetika ximiyalıq ónimler bolıp esaplanadı. Olardıń barlıǵınıń Ózbekistanda tayarlanıp atırǵanlıǵı ximiya pániniń jetiskenliginiń nátiyjesi bolıp tabıladı.

Ózbekistanda ximik alımlardıń ximiya pánine qosqan úlesleri

Jáhán ximikleri qatarında Ózbekistanlı ximik ilimpazlar da ximiya páni hám sanaatınıń rawajlanıwına óz úleslerin qosıp kelmekte. Ózbekistanda Ilimler Akademiyasınıń Ulıwma hám anorganikalıq ximiya institutı, Polimerler ximiyası hám fizikası institutı, Bioorganikalıq ximiya institutı, Ósimlik zatları ximiyası institutı sonday-aq bir qatar ilimiy-izertlew laboratoriyalarında, joqarı oqıw orınlarınıń ximiya fakultetleri hám kafedralarında ximiya tarawınıń túrli tarawları boyınsha ilimiy-izertlew isleri alıp barılmaqta.

Elimizdiń belgili ximik ilimpazları- K.S. Axmetov, N.A. Parpiev, Sh.I.Salixov, N.R. Yusupbekov, M.A. Asqarov, S.N. Nematov, A.A. Abdivaxabov, Z.S. Salimov, S.Sh. Rashidova, M.O. Obidova, T.M. Mirkamilov, B.M. Beglov, S.I. Iskenderov, X.R. Rustamov, Y.T. Tashpolatov, Sh.T. Talipov, H.A. Aslanov, R.A. Abdurasulova, A.Ǵ. Maxsumov, X.M. Shoxidayatov, A.S. Tillaev, A.S. Turaev, Ó.N. Musaev,D.Y. Yusupov, S.M. Turapjanov, J.M. Maxkamov, U.M. Azizov, M.P. Irismetov,

T.S.Sırlıbaev, A.A. Yulshibaev, A.G.Muftaxov,Q.A.Axmerov,I.I.Ismailov,

Ǵ.H.Hakimov hám basqalardıń alıp barǵan jáne búgingi kúnde ámelge asırıp atırǵan ilimiy izertlewleriniń nátiyjeleri Ózbekistanda ximiya ilimi menen sanaatınıń rawajlanıwına hám jáhánge tanılıwında úlken áhmiyetke iye.