Ўзбекистоп Республикасида хизмат кўрсатган фан арбоби

30-К-8437 
465

---

ятда ўрнатилган хулқ-атвор қовдаларини бузиш содир бўлган лаҳ- 
задан тугалланган ҳисобланади.
Ўзганинг мол-мулкини нобуд қилиш ёки унга жиддий зарар 
етказиш билан боғлиқ жамиятда ўрнатилган хулқ-атвор қоидала- 
рини кэсдцан менсимаслик окдбатида жиддий зарар етказилганида 
тамом булган жинояг ҳисобланади.
Субъектив томоцдан жинояг кдсддан содир этилади. Жиноятнинг 
мотиви - безорилик қилиш истаги. Субъектга жиноий қилмишнинг, 
жамоат тартибини бузишнинг ўзи роҳат бағишлайди, у ўзининг жа- 
моатчиликка қарши хулқ-атворидан қониқиш ҳосил қилади.
Безорилик сабабининг моҳияти, жиноий ҳаракат қайси пред­
м ета йўналтирилганда ва қайси ижтимоий муносабатлар тизимида 
амалга опшрилганидан қатьи назар, жамиятни очиқ менсимаслик, 
хурмат кдлмаслик, деб эьтироф этилади.
Безорилик мотивларига ўзини жамоатчилик фикрига қарши 
қўйиш, атрофдагилар ҳузурида бирга яшаш қоидаларини, ахлоқ 
ва маънавият меъёрларини менсимаслигини у ёки бу шаклда на- 
мойиш кдлиш, ширакайф ҳолатда «ботирлик», «эркаклик»ни, 
юклатилган масъулиягига лоқайдликни кўрсатиш, жабрланувчини 
қўрқитшл ёки ерга уриш ва бошқалар киради.
Ж К 277-моддаси 
1
-кдсмида назарда тутилган безориликнинг 
субъекти 16 ёшга тўлган, шу модца ва 
2
-ва 
3
-кдсмида кўзда тутил­
ган безорилик жиноягининг субъекти 14 ёшга тўлган шахс дир.
Мазкур модданинг 
2
-кдсми:
а) баданга ўртача ошр шикает етказиб;
б) бир гуруҳ шахслар томонидан;
в) совуқ курол ёки кишининг соғлиғи учун амалда шикает 
етказиши мумкин бўлган нарсаларни (қурол сифатида) намойиш 
кдлиб, уларни қўллаш билан қўрқитиб ёхуд қўллаб;
г) ўз мазмунига кўра умум эътироф этган ахлоқ қоидаларини 
намойишкорона менсимаслиқца ифодаланувчи ўгакетган беҳ^ёлик 
билан;
д) ёш бола, қария, ногарон ёки ожиз аҳводцага шахсларни 
хўрлаб;
е) кўп микдорда зарар етказиб, бировнинг мулкини нобуд кдлиб 
ёки унга шикает етказиб содир кдлинган безорилик учун жавоб­
гарликни кўзда тутади.
Бир гуруҳ шахслар томонидан содир қилинган безорилик бирга 
бажарувчилик бўлиб, бирга ҳаракат кдлувчи шахслар мазкур жи­
ноятнинг объектив томонини бевосита бажарадилар, бироқ бирга-
466

---

ликда ицггирок этиш аввалдан келишиб олинган бўлмайди. Бундай 
ҳолатда одатда иштирокчилар безорилик ҳаракатларини содир эта­
ётган шахсга келиб қўшиладилар.
Агар совуқ қурол ёки кишининг соғлиғи учун амалда шикает 
етказиши мумкин бўлган нарсаларни (қурол сифатида) намойиш 
қилиб, уларни қўллаш билан қўрқитиб ёхуд қўллаб жиноят содир 
қилиш нафақат айбдор улар ёрдамида тан жароҳати етказган ёки 
етказишга уринган ҳолларда, балки кўрсатиб ўтилган предметлар­
нинг қўлланиши шахснинг ҳаёти ва соглиғи муқаррар хавф соли- 
ши мумкин бўлганда ҳам айбдорнинг ҳаракатлари 277-модда 2- 
қисмининг «в» банди билан квалификация қилиниши керак.
Совуқ қуролни ёки қўллашшш соғлиққа зарар етказиши мум­
кин бўлган бошқа предметларни намойиш қилиш деганда, безори- 
нингўз қўлидаги мазкур предметларни қўллашни пўписа қилмас- 
дан кўрсатишга йўналтирилган ҳар қандай ҳаракати тушунилади.
Совуқ қуролни ёки қўлланиши соғлиққа объектив зарар еткази­
ши мумкин бўлган бошкэ предметларни қўллаш ёки қўллаш билан 
қурқитиш деганда, айбдор шахсга зарар етказган, етказишга урин­
ган, бироқ айбдорнинг иродасига боғлиқ бўлмаган ҳолатларга кўра, 
оқибатга эришилмаган ҳаракатлар, шунингдек, мазкур предметлар­
нинг қўлланиши шахснинг ҳаётига ёки соғлиғига зарар етказиш 
хавфини туғдирадиган ҳаракатлар тушунилиши лозим.
Ўта сурбетлик деганда, умум эътироф этган, ҳурмат қилади- 
ган, жамиятда кабул қилинган хулқ-атвор, ахлоқ қоидаларини 
намойишкорона, яъни ошкора менсимаслик тушунилади.
Ўта сурбетлик-маънавиятнинг умум эътироф этган меъёрлари- 
ни, ижгимоий уятни, одобни намойишкорона менсимаслик бўлиб, 
жамоат жойида ялангоч кўриншцца, бошқа фуқаролар олдида жин­
сий алоқага киришшцца, беморлар, қариялар, заиф кишилар, аёл- 
ларни, ёдгорликларни таҳқирлашца ва ҳоказоларда ифодаланади1.