Ўзбекистон ресубликаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги

ҒОЯЛАРНИНГ КЕСИШУВЧАНЛИГИ
ТЕХНОЛОГИЯСИ


Т алабаларда ғояларнинг кесишувчанлиги техноло-гиясининг аҳамияти, мазмуни ва ўзига хос хусусиятлари ҳақида билимларни шакллантириш




АСОСИЙ МАЪЛУМОТЛАР

Ғояларнинг кесишувчанлиги (фикрлар ва ғояларни ёзиб олиш) – бу ўқитишнинг методик усуллар комплекси бўлиб, унда талабалар қисқа вақт ичида ақлий ҳужум методидаги каби ёзма равишдаги ғояларни ишлаб чиқишади.

Дидактик мақсади. Ғояларнинг кесишувчанлигининг дидактик мақсади фаолият компетенцияси методик компонентларини яхшилаш, хусусан фаолиятда ғояларни топишдан иборат.
Методик мақсади. Асосан бу талабаларда ғояларни ишлаб чиқиш бўйича кўникмаларини ривожлантириш, шунингдек далиллар, ғоялар ва фикрларни тез комбинациялашни ўргатишдан иборатдир.
Вариантлари. Метод 635, жамоавий блокнот, эксперт баҳолаш методи, карточкалар бўйича сўровлар, ғояларни ишлаб чиқиш.
Аналогик методлар: ақлий ҳужум.
Асосий белгилари. Ғоялар кесишувчанлиги методи ақлий ҳужум методига жуда ўхшайди, бироқ бу методда ғоялар модераторга айтилмай, иштирокчилар ўзлари томонидан ёзиб олинади. Ғоялар кесишувчанлиги методида ақлий ҳужум методи каби ўз ғоялари орқали бир-бирларига импульс беришлари керак ва ғояларни бир-бирига боғлаши, улардан аналогик вариантларни яратиши керак.
Келиб чиқиши. Ғоялар кесишувчанлиги методи турли вариантларда ишлаб чиқилган, аммо ўз бошланишини ақлий ҳужум методи концепциясидан олади. Ғоялар кесишувчанлиги методи вариантлари қаторидан энг тарқалгани бўлиб, бу метод 635 ҳисобланади. У 1970-йилларда Б.Рорбах томонидан ишлаб чиқилган.
Қўллаш соҳалари. Ғоялар кесишувчанлиги методи ақлий ҳужум методи каби деярли мутахассисликларга тегишли барча фанларда, у техник соҳа ёки ижтимоий соҳа бўлсин, қўллаш мумкин. Ақлий ҳужум методини қўлланилиши мумкин бўлган жойда ғоялар кесишувчанлиги методини ҳам қўллаш мумкин.
Тузилмаси. Бу ерда келтирилган ўтказиш 635 методи билан чекланади, бу метод ўз номини: 6 иштирокчи 3 тадан таклифни 5 минут ичида беришидан олган. Албатта, иштирокчилар сони маълум чегараларда ўзгариб туриши мумкин.
Ғоялар кесишувчанлиги муаммоли-йўналтирилган методи асосий шарти бўлиб ечимнинг бир неча вариантлари бўлиши мумкинлиги ҳисобланади, 635 методини ўтказиш учун 6 та иштирокчи талаб этилди. Ишчи материал сифатида (уч устун ва олти қаторли жадвал ва вазифа қўйилиши билан) қўлланилиб, улар кейинчалик ғояларни яратиш учун ишлатилади.