Ўзбекистон ресубликаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги

ЛАТЕРАЛ ФИКРЛАШ ТЕХНОЛОГИЯСИ


Т алабаларда латерал фикрлаш технологияси моҳияти, мақсади, таълим жараёнида қўллаш имкониятлари, афзалликлари ва амалга ошириш босқичлари тўғрисида билимларни шакллан-тириш


АСОСИЙ МАЪЛУМОТЛАР

Латерал фикрлаш – бу ўқитишга ижодий ёндашув бўлиб, таълим олувчини мустақил фикрлаш қобилиятини ривожлантиришга ёрдам беради. У «ён томондан фикрлаш», «ностандарт фикрлаш», нуқтаи назар ўзгариши ва «ғояларни ижодий топиш» жиҳатдан устивор вертикал фикрлашни кенгайтирувчи муҳим тўлдирувчи ҳисобланади.

Дидактик мақсади. Латерал фикрлашнинг дидактик мақсади, муаммоли масалаларни ечишда талабаларнинг мустақил фикрлаш ва ижодий қобилиятларини яхшилашдан иборат.
Методик мақсади. Латерал фикрлашнинг методик мақсади, маълумотларни қайта ишлашнинг анъанавий, одатий йўлидан фарқли бўлган йўл орқали альтернатив, ижодий, ноодатий ғояларни ёки таклифларни яратиш ҳисобланади.
Синоними: ностандарт фикрлаш. Вариантлар, шляпалар методи, алмаштириш методи, тасодифий таъсир методи, «ижодий пауза» методи.
Аналогик методлар: ақлий ҳужум методи, ғояларни йиғиш методи.
Илмий асослар. Ижодий фикрлаш ва ҳаракат назариясини қуйидаги фикрлар орқали тавсифлаш мумкин:

• 
  ахборотни қабул қилиш ва қайта ишлаш, одатда, маълумотлар ҳамда ахборотни қайта ишлашнинг афзалроқ/одатий йўллари орқали амалга оширилади;
  
• 
  латерал (креатив) фикрлаш - ён томондан фикрлаш: ахборотни қайта ишлашнинг афзалроқ/одатий йўлларидан чиқиш, ностандарт ечимларни топиш;
  
• 
  вертикал ва латерал фикрлашни таққослаш.
  

Вертикал фикрлаш билан таққослаш.

Вертикал ва латерал фикрлаш типологияси