Ўзбекистон респупликаси

Adabiy ekskursiya
Maxsus jihozlangan adabiy muzey (adabiyot muzeylariga yoki biror adibning uy-muzeyi)ga ekskursiya qilish adabiy ekskursiyaning asosiy turi hisoblanadi. Shuningdek, muayyan asarda tasvirlangan voqea yoki lavha joylariga borishni ham bunga kiritish mumkin. Ekskursiyadan kuzatilgan maqsad ma’lum darajada pedagogik jarayon bilan ham bog‘lanadi. Bu xildagi ekskursiya shundan iborat bo‘ladiki, yo o‘tilgan darsni mustahkamlash, uni to‘ldirish va tasavvurni kengaytirishni ko‘zda tutadi, yoki adabiy o‘lkashunoslikda ko‘zlangan vazifalarni bajaradi. Ekskursiyadan muayyan bir maqsad ko‘zda tutilsa, o‘quvchilarning tashabbuskorligi, ularning faolligi ortadi va ekskursiya jonli o‘tadi. Bemaqsad ekskursiya o‘quvchilarni qiziqtirmaydi va ularga biror manfaat bermaydi. Shuning uchun ekskursiyada ma’lum maqsad ko‘zda tutilishi kerak.


Teatr va kino
Teatr va kinoga o‘quvchilar bilan jamoa bo‘lib borishdan oldin o‘quvchilarni namoyishga tayyorlash zarur. O‘qituvchi kichik suhbat o‘tkazib, teatr (kino) ham adabiyot kabi san’at turi bo‘lib, estetik qonuniyatlar bo‘yicha ish ko‘rishini, ayni paytda ular yuzaga chiqishi uchun adabiyotga muhtoj ekanligi tushuntiriladi. Ularning asosida badiiy adabiyot yotishiga urg‘u beriladi. Bolalarga tomosha qilish jarayonida nimalarga e’tibor berish kerakligi uqtiriladi. Tarbiyalanuvchilar kino (teatr)ni ko‘rar ekan, qahramonlar xatti-harakati, o‘zini tutishlari, nutqi, ichki olami, ruhiyati, xarakter xususiyatlariga diqqat qaratish, ularning namoyon bo‘lish shakllarini kuzatib borish kerakligini bilishlari kerak. Ayni shular asosida namoyishdan so‘ng suhbat o‘tkazilishi haqida ogohlantirilishi shart. Tomoshadan keyin barcha yig‘ilib, adabiyotdan olgan bilim va asarni tahlillash bo‘yicha orttirgan tajribalari asosida kino (teatr)ni muhokama qiladilar. Bu ular uchun g‘oyat maroqli bo‘lishi turgan gap.
Teatrlarga ekskursiya qilish, sahna asarlarini jamoa ravishda borib ko‘rish ma'rifiy, ta’lim-tarbiyaviy ahamiyatga egadir.


Adabiyotlar:
1. Dolimov S, Ubaydullaev H., Ahmedov Q. Adabiyot o‘qitish metodikasi. T.: "O‘qituvchi", 1967.
2. Yo‘ldoshev Q. Adabiyot o‘qitishning ilmiy-nazariy asoslari. T. 1996.
3. To‘xliyev B. Adabiyot o‘qitish metodikasi. T.: Yangi asr avlodi", 2006.