Ўзбекистон респуликаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги термиз давлат университети

Баланд траекторияли, тушиб келаётган тўпни тўхтатишда тўхтатувчи оёқнинг кафти эрга параллел қўйилади. Тўп оёқ юзининг пастки қисмига (бармоқларга яқин жойга) туширилади. Пастлатиб орқага томон сўндирувчи ҳаракат қилинади.
Сон билан тўп тўхтатиш ҳозирги футболда кўп қўлланилади. Бунинг сабаби шундаки, тушиб келиш траекторияси ҳар хил тўпларни сон билан тўхтатиш мумкин. Бундан ташқари, тўхтатувчи сатҳ билан амортизациялаш йўли анчагина катта бўлгани учун бу жуда ишончли ҳисобланади (14-расм).
Оёқ юзининг ички қисми билан тўп ўтказиш. Бу усул билан кўпинча ён томонга ёки орқага тўп ўтказилади. Дастлабки ҳолат – тушиб келаётган тўп томонга ярим бурилиб туриш. Тўпга яқинроқ турган тўхтатувчи оёқ тиззадан сал букилган бўлиб, ён томонга, тўп қаршисига узатилади. Тўп яқинлаша бошлаганда оёқ унинг кетдан ҳаракат қилаверади. Тўп эрдан сапчиш пайтида унга этиб олиб, оёқ кафти билан босиш керак.
Кўкрак билан тўп тўхтатиш. Бунда ҳам тўпни тўхтатиш амортизация ва сўндирувчи ҳаракатга асосланади. Ҳаракат тузилишининг уч фазалилиги кўкрак билан тўп тўхтатишга хос хусусиятдир (15-расм).
Тайёрлов фазасида тўпни тўхтатиш учун қулай ҳолатда туриб олинади: футболчи тўп томонга қараб олади; оёқлар кичикроқ қадам (50-70см) кенглигида очилган; кўкрак сал олдинга олинган, қўллар тирсакда сал букилган, пастга туширилган. Ишчи фаза сўндирувчи ҳаракат билан характерланади.Тўп яқинлашиб келганда гавда орқага тортилиб, элка билан икки қўл олдинга чиқарилади. Якунловчи фазада оғирлик маркази тўп билан ҳаракат қилиш мўлжалланган томонга ўтказилади. Кўкрак баландлигида учиб келаётган ҳамда турли траекторияда пастга тушиб келаётган тўпларнигина кўкрак билан тўхтатилади. Турли траекторияда учиб келаётган тўпларни тўхтатишда ҳаракат механизми асосан бир хил бўлиб, айрим деталларигина фарқланади.
Кўкрак баландлигида келаётган тўпни тўхтатишда ўйинчи оёқларини кичикроқ қадам кенглигида очиб, тўппа-тўғри тик туради, гавданинг оғирлиги олдинда турган оёққа тушади.
Сўндирувчи ҳаракат қилганда гавда оғирлиги орқадаги оёққа ўтказилади.
Пастга тушаётган тўпни тўхтатишда гавда орқага тортилади. Оғиш бурчаги тўпнинг учиш траекториясига боғлиқ (кўкрак тушиб келаётган тўпга нисбатан тўғри бурчак ҳосил қилиш керак).
Кўкрак билан тўпни тўхтатишда амортизацияни аниқ мўлжаллай билиш ҳамда сўндирувчи ҳаракатни ўз вақтида бажариш жуда муҳим.