Ўзбекистон республикасиолий ва ўрта махсус таълим вазирлиги бухоро давлат университети

Фойдаланган адабиётлар: 
1.
Румий Жалолиддин. Маснавийи маънавий /Форсийдан 
Ўзбекистон халқ шоири Жамол Камол тарж. – Т.: “МЕРИЮС” ,
2010. – 846 б. 
2.
Румий Жалолиддин. Ичиндаги ичиндадур. Фалсафий-
маърифий нашр /Улуғбек Ҳамдам тарж. – Т.: Янги аср авлоди, 
2003. – 200 б. 
3.
Фиш Радий. Жалолиддин Румий. Тарихий биографик 
роман /Русчадан Ж.Камол тарж. – Т.: Адабиёт ва санъат 
нашриёти, 1986. – 272б. 
Хулоса 
Биринчидан,
(педагог): Румий иймонли шахс деганда 
иймонини тоза, омон сақлаган, кибру ҳаводан холи, сабр-
қаноатли инсонни тасвирлайди ва иймонсизлик (куфр)ни 
қоралайди. У инсон иймонини тирик (уйғоқ)лик тимсоли деб 
билади. Румий эътиқодли шахс деганда эътиқодини тўғриликка, 
яъни яхшиликка йўналтирган, яхши сифат хусусиятларига эга 
инсонни назарда тутади. Шоир жоҳиллик, журъатсизлик, 
қатъиятсизлик ва бефарқлик устидан кулада. У эътиқодни инсон 
дунёқарашининг энг барқарор таркибий қисми (компоненти) ва 
шу компонент инсоннинг онгли фаолияти, сўз ва иш бирлигини 
таъминловчи мустаҳкам ишонч деб билади. Румий бағрикенглик 
1
Фиш Радий. Жалолиддин Румий: тарихий - биографик роман /Русчадан 
Ж.Камол тарж. – Т.: Адабиёт ва санъат нашриёти, 1986. – (32-бет). 
2
Румий Жалолиддин. Ичиндаги ичиндадур. – Т., 2003. – (67- бет). 

---

88 
деганда, 
биродарлик, 
кенгфеъллик, 
меҳр-мурувватлилик, 
ғамхўрлик, сахийликни тасвирлаб, миллатлар ва халқлараро 
тотувликни ёқлайди. Шу ўринда ирқчилик, миллатчилик каби 
манфур ғояларни қоралайди. 
Иккинчидан,
(адабиётчи): 
Иродани 
мустаҳкамлашда 
Румийнинг нафсни тия билиш, бойликка ҳирс қўймаслик, 
манманлик ва такаббурликка берилмаслик, ўзгалар ютуғидан 
ҳасад қилмаслик, сабр-бардошли ва қаноатли бўлиш, матонатли 
ва мард бўлиш, меҳнатсевар бўлиш, ўтиб кетган нарса ёки 
фурсатга ачинмаслик, ёлғон гапларга ишонмаслик, ақл билан иш 
тутиш, ўзгалар қалбига озор бермаслик каби фикрларидан 
фойдаланиш мумкин. 
Учинчидан,
(файласуф): Румий айтганидек, инсон руҳи 
тарбияланмас экан, унинг иродаси мустаҳкамланмайди, қалби 
тубанликка юз тутади. Аллома қалб тарбиясига алоҳида эътибор 
қаратиб, авваламбор, уни барча ёмон фикрлардан тозалаш, 
нафсни тийиш, қалбни пок тутиш лозимлигини, энг асосийси, 
қалбни унга малҳам бўлувчи ҳикматлар билан тарбиялаб, қалбга 
қулоқ солиб иш кўриш кераклигини таъкидлайди. Қалб 
тарбиясида қалбсизлик, қалбакилик, жоҳилликни қоралайди ва 
инсонга “қалбинг ила кенгаш” дея ўгит беради. Аллома ўз 
қарашларида виждон ва виждонсизликни солиштирма тарзда 
тасвирлайди ва ҳамиша инсонда виждони пок ва уйғоқ бўлиши 
керак, дейди.