Ўзбекистон республикасида таълим

Венн диаграммаси - объект, тушунча, ғоя, ҳодисани таққослаш 
фаолиятини ташкил этиш жараёнида ишлатилиб, ўхшашлик ва фарқли 
томонлар очилади
18
. Масалан “ўқитувчи” ва “актёр”, ёки “менежер” ва 
“режиссёр” каби касбларининг умумий ва бир-биридан ажратувчи жиҳатларини 
таҳлил қилиш. Ушбу метод талабаларда бўлажак касбига нисбатан муҳаббат 
туйғусини ривожлантириб, касб хусусиятларини янада чуқурроқ ўрганишга 
имкон беради.
Юқорида санаб ўтилган инновацион технологиялар қатори яна кўплаб 
интерфаол методларни келтириш мумкин. Хусусан, “кластер”, “Венн 
диаграммаси”, “Балиқ скелети” каби график органайзерларидан фойдаланиш 
ҳам дарснинг самарадорлигини оширади. График органайзерлар – ўқув 
жараёнида қўйилган мақсадга эришишда ёрдам берувчи чизма, жадвал, 
графиклар мажмуидир. Агар график органайзерларни ўқитувчи тайёр 
(тўлдирилган) ҳолда қўлласа, восита вазифасини талабаларнинг машғулот 
мавзусига доир билимларини мустаҳкамлаш ва фикрлашини ривожлантириш 
мақсадида ишлатилса, метод вазифасини бажаради.
Актёрлик маҳорати дарсларининг самарадорлигини оширишга хизмат 
қиладиган инновацион технологияларни ўқитувчи томонидан қўллашда 
қуйидагиларга амал қилинади: 
1. Дарс жараёнининг талабада актёрлик ва режиссёрликка доир билим, 
кўникма ва малакаларини ривожлантириш имкониятини бера олиши ва 
ўқитувчининг ижодий жараённи ташкил этишга тайёрлиги. 
2. Ижодий жараён талаба шахсига йўналтирилган таълимнинг концептуал 
асосларига мувофиқ келиши.
3. Ўқитувчининг ижодкор шахсга йўналтирилган таълим жараёнини ташкил 
этишга оид фаолият йўналишларини аниқ белгилаб олиши. 
Кузатишларимиз шуни кўрсатадики, актёрлик маҳорати ўқитувчилари дарс 
жараёнини муваффақиятли таъминлашлари учун ўқитувчи ўзи билан талабалар 
ҳамда 
талабалар 
билан 
талабалар 
орасидаги 
қарама-қаршиликлар, 
номутаносибликларни зудлик билан бартараф эта олиши керак. Бундай ҳаракат 
гуруҳ жамоаси орасида қулай, муваффақиятли ўқув ҳамда ижодий муҳитни 
юзага келтиради. Бунинг учун ўқитувчи ўзининг педагогик фаолиятини 
такомиллаштириши 
ва 
ижодкор 
шахсга 
йўналтирилган 
таълим 
технологияларини мунтазам ўзлаштириб бориши керак. 
17
Ишмуҳамедов Р., Юлдашев М. Таълим ва тарбияда инновацион педагогик технологиялар. (таълим тизими 
ходимлари, методистлар, ўқитувчилар, тарбиячи ва мураббийлар учун ўқув қўлланма). –Тошкент, 2013. -277 Б. 
242-бет 
18
Ишмуҳамедов Р., Юлдашев М. Таълим ва тарбияда инновацион педагогик технологиялар. (таълим тизими 
ходимлари, методистлар, ўқитувчилар, тарбиячи ва мураббийлар учун ўқув қўлланма). –Тошкент, 2013. -277 Б. 
233-бет 

---

124 
Ижодкор шахсга йўналтирилган жараённи муваффақиятли ташкил этиш 
учун ўқитувчи қуйидаги талабларга жавоб бериши лозим:
- талаба билан дўстона муносабат ўрната олиши;
- 
талабаларнинг ақлий, маънавий, жисмоний ривожланиши ва 
саломатлигини муҳофаза қилишларига эътибор қаратиши; 
- ижодий жараёнда маданий, ахборотли, талабани ривожлантиришга 
қаратилган ўқув вазиятини ярата олиши;
- талабаларда ўзига хосликнинг намоён бўлишига қулай шароит ярата олиши 
ва ҳоказо.
Ижодкор шахсга йўналтирилган таълим жараёнида талаба қуйидаги 
кўникмаларни эгаллайди:
- ўзига танқидий кўз билан қараш, бошқа талабалар билан ўзини 
солиштириш, ўз хатти-ҳаракатини таҳлил қилиш ва баҳолай олиш; 
- ижодий жиҳатдан чиниқиш, иродали бўлиш;
- дуч келган тўсиқларни бартараф этишда ҳис-туйғуларни тия олиш; 
- атрофдагилар билан ижодий ишчан мулоқот ва ҳамкорлик қилишга 
ўрганиш.
Хулоса қилиб айтганда, ижодкор шахсга йўналтирилган инновацион 
технологияларнинг самарадорлиги талабада билим, кўникма, малака олишга 
бўлган қизиқишнинг ортишига имкон беради. Таълим олувчиларнинг 
мустақиллиги, ўзига ишончи ортади. Бу эса ўқув дастурида кўзда тутилган 
таълим мазмуни мақсадга мувофиқ тарзда ўзлаштирилишини таъминлайди.