Ўзбекистон республикаси қурилиш вазирлиги ўзбекистон республикаси

В итраж. Қадимда аслзодалар кошоналарипинг деразалари ёруғлик ўтказувчи ойналар руҳ ёки қалай бўлакчалари билан безатилар эди. Булар -витражлардир. Амалий санъатнинг ушбу мураккаб тури ўзида юксак бадиийликни бирлаштирган. Шаффоф ашёларнинг хар ҳил шаклдаги бўлаклари сараланади, сўнгра куйдиришади ва ундан витраж расмларини йиғишади. Натижада рангли бўлаклардан бадиий санъат асари – композициялар тайёрланиб дераза ойналари ясалади (11.11-расм).


11.11-расм. Витраж

“Бевел” витражлари

“Бевел” витражлари - бу манзарали, шаффоф нур ўтказувчан, ҳар хил рангли ойна парчаларидан ишланган декоратив паннодир. Шунингдек, рангли полимер тасмалар билан ҳам безак берилади. Бундай усул “бевелсов” деб аталади. Бевелсов усулида дераза ва эшик ойналари, ҳамда пардадевор ва манзарали тўсиқ ойна буюмлари тайёрланади.


Бадиий витражлар
Бадиий витражларнинг классик витражлардан асосий фарқи, улар бутун бир ойна тахтадан амалга оширилади ва шиша парчаларини кесиш талаб қилинмайди.
Кумлама витраж тайёрлашда яхлит ойна устига андаза қўйилади, сўнгра очиқ қолган жойлари қум билан ишлов берилади. Натижада, андазада четидаги юзалар хиралашади. Бундай витражлар классик интерьерга жуда мосдир.
Қопланган витраж - ойнанинг бир ёки икки томонига витражли қоплама ёпиштирилади, бунда ойна ҳар хил қалинликда ёки қатламли бўлиши мумкин. Витраж ёпиштирилгандан кейин нақш атрофига қўрғошин тасмалар ёпиштирилади. Қўрғошин тасмалар эни минимал 2 мм ва максимал 2 см бўлиши мумкин. Қўрғошин тасмаларнинег қуйидаги: олтин, мис, оқ, қора, графит, платина ранглари кенг ишлатилади.
Қопланган витражлар катта ўлчамдаги ойналарни қисқа вақт ичида безаш зарурати бўлганда ишлатилади. Қўрғошин тасмали витражларни пакет ичига жойлаштириб витражли поллар тайёрланади.
Қуйма (локланган) витраж технологияси Британиянинг CРИ ва Cадрам компаниялари томонидан ишлаб чиқилган (11.13-расм).
Биринчи бўлиб рассом компьютерда бўлажак витражнинг нақшини яратади, кейин ойна устига 1,5-2,5 мм баландлигида махсус ускуналар ёрдамида ушбу нақшнинг контурига мустаҳкам полимер ётқизилади.