Ўзбекистон республикаси ташқи ишлар вазирлиги

29- расм 
Экспортни кенгайтирадиган ўсиш 
 
Агар иқтисодиётда рўй бераётган ўзгаришлар Х маҳсулотнинг жаҳон 
нархига таъсир эта олганида, бу унинг пасайишига олиб келар эди, чунки Х 
маҳсулотни экспортга таклифи кўпайди. Шундай қилиб, экспортни 
кенгайтирадиган ўсиш жаҳон савдосини кўпайишига олиб келади ва экспорт 
маҳсулотининг нисбий нархини пасайишига олиб келиши мумкин.
 
Катта иқтисодиётда меҳнатнинг ҳажми кўпайиб, унинг нархи пасайиши 
кузатиляпти. Меҳнат сиғимқори юқори бўлган X маҳсулотнинг ички ишлаб 
чиқариш миқдорининг ортиши жаҳон миқёсида унинг нисбий таклифи 
кўпайишига ва нисбий нархи пасайишига олиб келади (30-расм).
C2 
C1 
S1 
S2 
Qx 
110 
80 
50 
40 
0 
15 20 60 75 Qy 

---

98 
L↑ → w↓ → Qx↑, Qy↓ → (Qx/Qy)↑. 
РPF
0
→ PPF
1
. 
(Pх/Py)
0
→ (Pх/Py)
1
. 
Хулоса:
Катта мамлакатда экспортни кенгайтирадиган ўсиш унинг 
савдо шартлари ёмонлашишига олиб келади. 
30-расм 
22
PPF
1
Q
1
Иқтисодий ўсиш натижасида ишлаб чиқариш 
имкониятлари чизиғини силжиши ва савдо
Y
X
PPF
0
Q
0
RD
0
RS
0
(P
X
/P
Y
)
0
P
X
/P
Y
Xнинг нисбий нархи
RS
1
(P
X
/P
Y
)
1
(q
X
+ q*
X
)/(q