Ўзбекистон республикаси ташқи ишлар вазирлиги

35-расм 
Кичик иқтисодиётда экспорт тарифининг
киритилиши
1. Экспорт тарифи ички
нархни Pwдан Pw-t гача 
пасайтиради.
2. Истеъмолчилар а 
сегментини ютадилар.
3. Ишлаб чиқарувчилар 
(a+b+c+d) сегментини
ютказадилар.
4. Давлат бюджетининг
ютуғи (с).
5. Миллатнинг соф 
йўқотишлари (b+d).
Dd
Sd
Sd+w+t
Sd+w
Pd
P
Pw-t
Pw
Q1 Q2 Q3 Q4 Q5
a
b
c
d
Ҳукумат экспортни тариф орқали чеклашни қарор қилади. Маҳсулотни 
экспорти камроқ даромад келтира бошлайди, ва ишлаб чиқарувчилар унинг 
бир қисмини ички бозорга қайтаради. Натижада унинг ички нархи бож 
ўлчамига
пасаяди (Pw дан Pw-t гача). Умумий таклиф эгри чизиғи пастга бож 
ўлчамида Sd+w+t даражасигача силжиди. Умумий таклифнинг янги 
даражасида экспорт тарифи ҳимояси остида ички талаб Q1дан Q2гача ошади, 
ички таклиф эса Q5 дан Q4 гача тушади. Экспорт (Q5 - Q1)дан (Q4 - Q2)гача 
камаяди.
Экспорт божи киритилишининг самаралари: 
1.
Истеъмолчилар а юзасини ютадилар. 
2.
Ишлаб чиқарувчилар (a+b+c+d) юзасини ютқазадилар. 
3.
Давлат бюджетининг ютуғи (c). 
4.
Миллатнинг соф йўқотишлари (b+d).
Кичик иқтисодиётда экспорт божи киритилиши натижасида 
мамлакатнинг умумий фаровонлиги пасаяди.

---

121 
Саволлар: 
1.
Ташқи савдони тартибга солишда давлатнинг роли нимадан иборат? Савдо 
сиёсатининг қандай турлари мавжуд? 
2.
Ташқи савдо сиёсатининг қандай инструментлари мавжуд? Улар қандай 
гуруҳланади? 
3.
Ташқи савдо сиёсатининг характери қандай кўрсаткичлар орқали 
аниқланади? 
4.
Бож тарифининг маъзмуни ва унинг асосий функциялари нимадан иборат? 
5.
Бож тарифларнинг таснифланишини тушунтириб беринг. 
6.
Тариф ҳимоясининг хақиқий даражаси қандай қилиб аниқланади? 
7.
Импорт тарифининг кичик иқтисодиётли мамлакатга бўлган таъсири 
қандай? Графикда кўрсатинг.
8.
Қайси ҳолатларда мамлакатнинг тариф киритилиши натижасидаги 
йўқотишлари кичикроқ бўлади? 
9.
Импорт тарифининг катта иқтисодиётли мамлакатга бўлган таъсирини 
график орқали ифодалаб беринг.
10.
Экспорт тарифининг кичик иқтисодиётли мамлакатдаги иқтисодий 
оқибатларини графикда кўрсатинг?