Ўзбекистон республикаси ташқи ишлар вазирлиги

Нисбий нархлар ва талаб 
Бизнинг моделимизда иқтисодиётдаги талабнинг қиймати ишлаб 
чиқариш қийматига тенг бўлиши керак: 
Рм*Qм + Ро*Qо = Рм*Dм + Ро*Dо = V, 
Dм 
ва 
Dо 
– истеъмол ҳажмлари. 
Шундай қилиб, ишлаб чиқариш ва истеъмол ҳажмлари битта тенг 
қиймат чизиғи билан аниқланиши керак (8-расм). 

---

38 
7-расм 
Матонинг нисбий нархи ўзгаришининг ишлаб чиқариш 
тузилмасига таъсири 
8-расм 
Стандарт моделида ишлаб чиқариш, истеъмол ва 
савдо
D
Q
Q
м
Q
о
Матонинг
экспорти
О
зиқ
-овк
а
т 
и
м
п
ор
ти
Бефарқлик чизиғи
 
Манба: Кругман П. Р., Обстфельд М. Международная экономика. Теория и политика: 
Учебник для вузов/Пер. с англ. под ред. В П.Колесова, М.В.Кулакова. – М.: Питер, 2003. – 
с. 
Ушбу графикда
 (Qм – Dм) 
матонинг экспорт ҳажмини билдиради, 
(Qо – Dо) 
эса
 
озиқ-овқатнинг импорт миқдорини кўрсатади. 

---

39 
Тенг қиймат чизиғидаги нуқтани танлаш истеъмолчилар дидларига 
боғлиқ бўлади. Истеъмолчиларнинг дидлари графикда бефарқлиқ чизиқлари 
орқали 
кўрсатилиши 
мумкин. 
Ушбу 
чизиқларнинг 
ҳар 
бири 
истеъмолчиларни тенг даражада қониқтирадиган мато ва озиқ-овқат 
комбинациясини аниқлайди.
Иқтисодиёт энг катта фаровонлик даражаси эришилганига тўғри 
келадиган тенг қиймат чизиғининг нуқтасида талабни таъминлашга ҳаракат 
қилади. У иқтисодиёт эриша оладиган энг юқори бефарқлик чизиғига тенг 
қиймат чизиғи уринма бўлган нуқтада жойлашган бўлади.