Ўзбекистон республикаси ташқи ишлар вазирлиги

 
Масалалар: 
1.
Миллий иқтисодиёт 1200 киши меҳнат ресурсларига эга ва олма ва банан 
ишлаб чиқаради. Олма ишлаб чиқаришнинг меҳнат харажатлари 3га, 
банан ишлаб чиқаришнинг меҳнат харажатлари 2га тенг. Чет эл 
иқтисодиётда 800 киши меҳнат ресурслари мавжуд. Олма ишлаб 
чиқаришнинг меҳнат харажатлари 5га, банан ишлаб чиқаришнинг меҳнат 
харажатлари 1га тенг. 
1)
Мамлакатларнинг ишлаб чиқариш имкониятлари чизиғини кўрсатинг. 
2)
Иккала мамлакатларда олма ва банан ишлаб чиқаришнинг муқобил 
(нисбий) харажатларини аниқланг. 
3)
Олманинг жаҳон нисбий таклифи чизиғини график орқали кўрсатинг. 
2.
Меҳнат ресурсларини тўлиқ ишлатган ҳолда Россия Х товарни 60 
бирлигини ва У товарни ҳам 60 бирлигини максимал ишлаб чиқара олади. 
Автаркия ҳолатида Россияда Х товарнинг ишлаб чиқариш ва истеъмол 
ҳажмлари 48 бирлигини, У товарни эса 12 бирлигини ташкил қилади.
Меҳнат ресурсларини тўлиқ ишлатган ҳолда Қозоғистон Х товарни 20 
бирлигини ва У товарни ҳам 40 бирлигини максимал ишлаб чиқара олади. 

---

34 
Автаркия ҳолатида Қозоғистонда Х товарнинг ишлаб чиқариш ва 
истеъмол ҳажмлари 48 бирлигини, У товарни эса 12 бирлигини ташкил 
қилади.
a)
Мамлакатларнинг нисбий афзалликларини аниқланг. 
b)
Мамлакатларнинг тўлик ихстисослашиши натижасида Х ва У 
махсулотларни жаҳондаги ишлаб чиқариш ҳажмларининг ўсишини 
аниқланг. 
c)
Х ва У товарларнинг жаҳон нархлари қайси оралиқда ўрнатилиши 
мумкин? Фараз қиламиз, жаҳон нархи Х=1,5У ва савдо ҳажми 4Х=6У. 
Мамлакатлар ташқи савдодан оладиган ютуғини аниқланг. 
3. Фараз қиламиз, пишлоқга (х махсулоти) ва винога (у махсулоти) бўлган 
ишлаб чиқариш имкониятлари Молдовада куйидаги кўринишга эга: 
40
2


y
x
, Швейцарияда эса куйидагича: 
90
3


y
x
.
Жаҳон нархи: 1 пишлоқ бирлиги = 1 вино бирлиги. 
а) Молдова ва Швейцария қайси махсулотларни ишлаб чиқаришга 
ихтисослашиши керак?
б) Барча хисоб-китобларни амалга ошириб, куйидаги жадвални тўлдиринг. 
Мамлакат 
Ишлаб 
чиқариш 
экспорт-
импорт 
Истеъмол 
Истеъмол 
ўсиши 
Ихтисослашишдан олдин (автаркия холатида)
Молдова: 
пишлоқ (
x
) 
вино (
y
) 
12 
Швейцария: 
пишлоқ (
x
) 
вино (
y
) 
15 
Ихтисослашишдан кейин (эркин савдо шароитида) 
Молдова: 
пишлоқ (
x
) 
вино (
y
) 
Швейцария: 
пишлоқ (
x
) 
вино (
y
) 
20 

---

35