Ўзбекистон республикаси ташқи ишлар вазирлиги

ТC
 > а
LF
/а
TF
 
ёки
 a
LC
/а
LF
 > а
TC
/а
TF
 
Омилни нисбатан кўпроқ ишлатиши 
– маълум бир маҳсулотни 
ишлаб чиқаришдаги омилларнинг нисбий ҳаражатлари кўрсаткичи.
Маҳсулотни ишлаб чиқаришдаги омилларнинг умумий ҳаражатлари 
уларнинг иқтисодиётдаги таклифидан кўпроқ бўлиши мумкин эмас.
a
LC
*Q
C
 + а
LF
*Q
F
 ≤ L 
а
ТC
*Q
C
 + а
TF
*Q
F
 ≤ Т 
Меҳнат ва ернинг чекланган таклифлари ўз навбатда ишлаб чиқариш 
имкониятларининг чегараларини белгилайди (14-расм). 
14-расм 
Ишлаб чиқариш имкониятларининг чегараси 
Ресурслардаги ўзгариш хўжаликнинг у ёки бу маҳсулотларни ишлаб 
чиқариш имкониятларига турлича таъсир эта олади. Масалан, ер 
таклифининг ўсиши иқтисодиётнинг озиқ-овқат ишлаб чиқаришдаги 
имкониятларини мато ишлаб чиқариш имкониятларига нисбатан кўпроқ 
даражада оширади. Меҳнат таклифининг ўсиши эса озиқ-овқат ишлаб 
чиқаришга нисбатан мато ишлаб имкониятларини кўпроқ кенгайтиради. 
Qf 
Qc 
L/a
LF 
T/a
TF 
L/
а
LC
 
T/a
TC 

---

50 
Ер таклифининг ўсиши озиқ-овқат ишлаб чиқаришни нопропорционал 
кўпайтиради, худда шундай меҳнат таклифининг ўсиши мато ишлаб 
чиқаришни кўпайтиради. Бошқа сўзлар билан айтганда, ер билан кўпроқ 
таъминланган иқтисодиёт меҳнат ресурслари билан кўпроқ таъминланган 
иқтисодиётга нисбатан озиқ-овқатни самаралироқ ишлаб чиқаради. 
Демак, иқтисодиёт мамлакатда таклифи кўпроқ бўлган омиллар 
интенсив ишлатиладиган маҳсулотларни ишлаб чиқарса нисбатан 
самаралироқ бўлади.