Ўзбекистон республикаси ташқи ишлар вазирлиги

Хекшер-Олин назариясининг шартлари: 
Иқтисодиётда иккита ишлаб чиқариш омилини сарфлашни талаб 
қиладиган иккита маҳсулот ишлаб чиқарилади. Ишлаб чиқариш омиллари 
соҳалараро ҳаракатга эга, аммо мамлакатлараро ҳаракат қила олмайди.
Фараз қиламиз, иқтисодиётда иккита маҳсулот ишлаб чиқарилади: мато 
ва озиқ-овқат. Иккала маҳсулотни ишлаб чиқариш учун иккита ишлаб 
чиқариш омилини сарфлаш керак – меҳнатни (иш вақти соатида 
ўлчанадиган) ва ерни (гектарда ўлчанадиган). 
Иккала 
маҳсулотни 
ишлаб 
чиқариш 
технологияси 
доимий 
коэффициентлар билан тасвирланади, яъни барча маҳсулот учун уни ягона 
ишлаб чиқариш усули мавжуд.
Иккала маҳсулотни ишлаб чиқаришда меҳнат ва ер ҳар ҳил 
пропорцияларда сарфланади. Фараз қиламиз, матони ишлаб чиқариш кўпрок 
меҳнат ресурси сарфланишини талаб қилади, яъни озиқ-овқатга нисбатан бир 
ер бирлигига кўпрок меҳнат миқдори ишлатилишини талаб қилади. Шу боис, 
озиқ-овқат ишлаб чиқаришни кўпроқ ер ресурси сарфланишини талаб қилади 
деб ҳисобласа мумкин. 
Қуйидаги ўлчамларни киритамиз: 
а
TC
– 1 м матони ишлаб чиқариш учун сарфланадиган ер гектари сони. 
a
LC
– 1 м матони ишлаб чиқариш учун сарфланадиган меҳнат соати 
сони. 
а
TF
– 1 кг озиқ-овқатни ишлаб чиқариш учун сарфланадиган ер гектари 
сони. 
а
LF
– 1 кг озиқ-овқатни ишлаб чиқариш учун сарфланадиган меҳнат 
соати сони. 
L
– иқтисодиётдаги меҳнатнинг умумий таклифи. 
T 
–иқтисодиётдаги ернинг умумий таклифи. 

---

49 
Матони ишлаб чиқаришда озиқ-овқатни ишлаб чиқаришга нисбатан 
кўпрок меҳнат ва камрок ер ресурслари сарфланади. Шундай қилиб, 
a
LC
/а