Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги Тошкент врачлар малакасини ошириш институги

Кауден касаллиги -
ген ети к к асал л и к тури бўлиб, экто д ер ­
м ал, м езодерм ал ва эндродерм ал к о м би н ац и ял ари д аги ан о м а ­
л и я б илан тавси ф лан ад и . Ж араён м езодерм ал ва эп и тел и ал го- 
м ортом ани турли дараж асида ю зага келиб, аъзоларда ём он с и ­
ф ат л и бўл м аган ў с м а л а р н и н г р и в о ж л а н и ш и га сабаб бўлади. 
О д атд а, ж а р а ё н к е н га й и б б о р а д и , ж у м л ад а н , о ги з б ў ш л и ғи
ш и л л и қ қ о б и қ қавати да ҳам кузатилади. М илкда, асосан м илк 
четлари соҳасида, лунж , тил ш и л л и қ қ о б и қ қаватида кўп со н - 
л и қатти қташ ган п ап и л лом атозн и н г катталаш иш 3 мм диам ет- 
ргача етади. Бу эл ем ен тл ард ан ай ри м л ари сўгалсим он кўри- 
ниш даги ю заси ш оҳланган ҳосилага ўхш айди. Гистологик т е к ­
ш ирган и м и зд а, ш и л л и қ қ о б и қ қаватда ўткир п ап и ллом атоз ва 
ш и л л и қ қават склерози кузатилади.
Т ерида дерм ал ф и б р и н л ар , тугунли ги п еркерати к эл ем ен т­
лар, папиллом атознинг гистологик ўзгариш лари кузатилади. Б е­
м орларда одатда, қ и зи л ў н га ч н и н г п ап и л о м ато зл и ўзгар и ш - 
л ар и , меъда ва и ч ак н и н г п ол и п оз ўзгариш и, б ў қо қ б ези н и н г 
а д ен о м а си , к р а н и о м е га л и я , с и н д а к т и л и я , п о л гар гем ато м а- 
си, м ен и н ги ом ал ар кузатилади. 
Даволаш:
й и р и к -й и р и к пап и л- 
л ом ал ар жарро>у
1
и к усулида олиб таш ланади.

---

198
Оғиз бўшлиғи шиллиқ қавати ва ла б касалликлари
ДАУН КАСАЛЛИГИ
Д аун касаллиги
- п у ш т-д и с п л а с ти к с и н д р о м и , хром осом а 
абберацияси билан кечади. Даун касаллигининг асосий белги­
си - а кд н и н г пастлиги (и м б ец и л ьн ость, и диотия), дисц ереб - 
рал, буй пастлиги, ғилайлик, куз қовокд ари н и н г қисқа бўғин- 
л и ги , пеш ана дўм боғининг ч и қ и ш и , п а ч о қ калла суяги, к и ч ­
к и н а ўтм ас бурун, л ун ж ва бурун у ч и н и н г д оғли қ и зар и ш и , 
гипогенитализм , турли хил туғма н уқсо н л ар н и н г кузатилиш и 
(ю рак нуқсони, л аб н и н г очикутиги), м уш аклардаги гипотон ик 
ўзгариш лар кузатилади.
Д аун касаллигида аҳамиятли кўзга таш ланадиган соҳалар - 
тил, лаб, оғиз ш и л л и қ қ о б и қ қавати ва ти ш деб айтиш мум ­
кин. Оғиз бўшлиғи ш и л л и қ қобиғининг ўзгариш и, айниқса, тил- 
даги ўзгариш бола туғилганидан кейин ёки 1 йил давомида ан и қ- 
ланади. К ей и н роқ гингивитлар, катарал стоматитлар, лунж ш ил­
л и к қобиғининг қавати ш о^аан и ш и кузатилади. Т аҳм инан, 70% 
беморларда л абнинг, кўпинча пастки л аб н и н г қалинлаш уви се- 
з ил ад и. Лабда қайталанувчи ёрилиш лар кузатилиб, 16-20 - йилда 
тўсатдан юзага келади. О ғиз бўрчагида ялам алар ҳосил бўли- 
ш и, сўлак аж ралиш и ачитқисим он и н ф ек ц и яси асоратидан ю за­
га келади. Ҳ аёти н и н г б и ри н чи йилидан бош лаб, тил каттала­
ш ади, қали н лаш ад и , 80% бем орларда ўткир б урм аланган тил 
кўринади. К асалликнинг 2-йилида сўрғичларнинг гиперплази я- 
си, “ географ ик” ти л н и н г юзага келиш и кузатилади. Қ атор б е ­
морларда, танглай жуда ю қори бўлади. Д аун касаллигининг кўп 
учрайдиган сим птом и - ти ш л ар ш акли ва ҳолатининг аном а- 
л и я с и д и р , ш у н и н гд ек, д о и м и й ва сут ти ш л а р и д а кўп сон ли
кариес касаллигининг учраш идан иборатдир.
Бундай касаллик билан оғриган беморларда стоматолог оғиз 
бўшлиғини сифатли санациялаш и, икикиламчи инфекциялар ту- 
ш иш ининг олдини олиши, пародонт ва оғиз ш иллиқ қобиқ кдва- 
тининг бошқа турдаги касалликлари ни вақгида даволаши керак.
7. 
О рган изм д а к у за т и л а д и га н г е н и т и к ў зга р и ш л а р д а о ғи з
бўш лиғи ш иллиқ цават и ва лабда кузат иладиган ўзгариш лар
ва уларнинг кли н и к кечиши.
2. Туғма пахионихия ёки Ядассон-Левандовский синдромида оғиз
бўшлиғи шиллиц цаватидаги ўзгаришларнинг асосий белгилари.
3. Туғма буллёз эпидермолизда оғиз бўш лиғи ш иллиц цават ида
ўзгариш ларнинг кл и н и к кечиши.
4. Кауден касаллигида оғиз бўш лиғи ш иллиц цават ида бўлади-
ган ўзгариш ларнинг асосий белгиларини сананг.
5. Д а ун ка са м и ги д а оғиз бўш лиғи ш иллиц цават идаги ўзгариш -
ларни таш хислаш ва даволаш.
6. П ейт ц-Е герс-Туре синдроми нима ва наслий тавсиф и?

---