Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги Тошкент врачлар малакасини ошириш институги

Оддий шакли.
Я н ги ту ғи л ган 50000 б о л ал ар д ан 1 таси д а 
у ч раш и м у м к и н б ў л ган , а у т о с о м -д о м и н а н т л и ги н ати ж аси д а 
н а с л д а н -н а с л г а ўти ш и ку зати л ад и . Б унда ш и к а с т л а н га н со- 
ҳал ар д а ге м о р р а ги к ё к и сар ғи ш с у ю к д и к л и п у ф ак л а р ҳосил 
б ў л ад и . Т о ш м а а т р о ф и д а г и ш и л л и к қ о б и қ қ а в а т м еъ ё р и й
к ў р и н и ш касб этад и . П у ф а к ў р н и д а ҳоси л б ў л аётган э р о зи я
т е зд а и з с и з э п и т е л и з а ц и я л а н а д и . П у ф а к л а р о ғи зд а д о и м о
п а й д о б ў л ав ер м ай д и ва о ғ р и к с и з кеч ад и . О д атд а, о р га н и зм - 
н и н г ж и н с и й е т и л й ш д а в р и д а к а с а л л и к н и н г о ғи р к е ч и ш и
к у зати л ад и .
К а с а л л и к н и н г наел сури ш и тав си ф и : б ол ал и кд ан б о ш л а­
ни ш д аврида ако н то л и з кузатилм айди, те р и н и н г тав си ф л и ж а- 
роҳатланиш и оддий ш аклли буллёз эп и д ер м о л и зн и п ем ф игус- 
д ан ф ар қ л а ш д а ў н ға й л и к ту ғд и рад и. Н и к о л ь с к и й си м п то м и
м усбат бўл ад и , ш у н и н г учун ҳам бу с и м п т о м н и ки ёсл аш д а 
қўллам айм из. О қибати яхш и тугалланади.
Б уллёз эп и д ер м о л и зн и н г яри м д и сп л асти к ш акл и жуда кам

---

196
О т з буш лит шиллиқ қавати ва лаб касалликлари
учрайди. Бу аутосом пассив наел ий ти п д а бўлади. Кўп ҳоллар- 
да касал л и к оғи з бўш лиғи ш и л л и қ қ о б и қ қаватида, ш ун и н г­
дек, ю тқин ва қизил ўнгачда тарқалади. К асалли кн и н г б и р и н ­
чи сим птом и бола туғилгач, би ри н чи эм и зи ш д ан к е й и н о қ оғиз 
ш иллиқ қобиқ қаватида юзага келади. П уф ак ва кейинчалик эро­
зия чандикдар пайдо бўлиб, тилда, ўтиш бурмада қўпол ўзга- 
риш ларга олиб келади ва оғиз о ч и л и ш и н и н г чегаралан и ш ига 
с аб аб бўлади. Ч а н д и к д а н и ш га к ў п и н ч а ш о қ л а н и ш ж а р а ён и
куш ил ад и. Ш у кўриниш да ян ги д ан -ян ги пуф аклар пайдо бўла- 
ди. Бу пуф аклар ясси ш аклда, серозли ёки гем оррагик сую қ- 
л и кка эга ва мустаҳкам қ о б и қ билан қопланган бўлади. Қ о б и қ 
олинганда қизариш , қонаш ва жуда кучли о ғр и қ ҳис қилинади. 
Ч ан д и қн и н г ҳосил бўлиб б ориш и билан ти л н и н г д еф орм ац и я- 
си кучаяди ва баъзи ҳолларда, ун и н г ҳаракатчанлиги пасаяди. 
Я на шунга ўхшаш ўзгариш лар бир вақгда халкум ва қизил ўнгач- 
да кузатилади. К асалликнинг қўп роқ ф аол кечадиган вақти, асо­
сан 12-15 ёш даги даврга тўғри келади.
К ўп ч и ли к бем орларда ти ш л а р н и н г сон и ва ш акли ўзгара- 
ди. Чандиғу
1
И ўзгариш ларнинг оғи з ш и л л и қ қ о б и қ қаватида ку­
зати л и ш и , болаларда тери, соч ва ти р н о к д ар р а н ги н и н г ўзга- 
ри ш и б и л ан кеч ад и , бу эса буллёз э п и д е р м о л и зн и н г б ош қа 
ш аклидаги пуф акли касалликлардан ф ар қ и н и кўрсатади. Бул­
л ё з эп и д ер м о л и зн и н г атроф идаги ўзгариш , кўпинча ясси те- 
м и р атки н и н г эр о зи в-яр ал и шакли ш иллик, қа ват ида юзага кел- 
ган тури б илан ўхш аш и кузатилади.
Буллёз эп и д ер м о л и зн и н г летал ш аклидаги кўриниш и ауто- 
сом ли рец есси в наслий тавси ф га эга. К асал л и к бола туғилиш и 
б и л ан , би ри н чи соатлардаёқ юзага келади ва с о \ал ар д аги э п и - 
д ерм и сн и н г катга қисм ларини қаватларга аж ралиш и билан та в ­
с и ф л а н а д и , а с та -с е к и н б ол а т е р и с и н и н г ш и к а с тл а н и ш и ҳам 
ж ароқат келтириб чиқаради, оғи з ш и л л и қ қ о б и қ қаватида пу­
ф ак лар тош ади. Бола ҳаёти н и н г би ри н чи \а ф т а с и ёки б и р и н ­
чи ой ларида ўлади.
С том атолог буллёзли эп и д ерм ол и з билан оғриган б ем ор га 
ёрдам кўрсатади; оғи з б ўш лиғини сан ац и я қилади ва о ғи з ги- 
ги ен аси га катта эътибор беради, бу вақдда ш и л л и қ қ о б и қ қа- 
ватн и ян а ш икастлаб қўйиш идан эҳтиёт бўлиш и зарур.
П ЕЙ ТЦ -ЕГЕРС-ТУРЕН С И Н Д РО М И
П ейц -Е герс-Т урен синдром и меъда ва ичакнинг аралаш по- 
л и п о зи ва оғи з ш и л л и қ қ о б и қ қаватида, л а б , оғиз атр о ф и д а­
ги терида лен та тип ида пигм ентли д о ғл ар н и н г ҳосил бўлиш и 
билан кечади. К ам дан -кам ҳолларда, пигм ентли доғлар т е р и ­
н и н г б ош қа соҳаларида ҳам юзага келади.

---

Оғиз бўшлит шиллиҳ қавити ва лабда кузатиладиган генетик асосдаги ўзгаришлар
19 7
К а с а л л и к од атд а, б о л ал и к д а н , к ў п и н ч а қи зл ар д а б о ш л а ­
нади. Л аб тер и си д а, қ и зи л ҳош и яд а, оғи з ш и л л и қ қобиғида 
ў тк и р -сар и қ , “ сутли к о ф е ” ран ги д ай , турли ҳажмдаги доғ ва 
м ен ти ги н о зл и эл ем ен тл ар ю заға келиб, улар атроф и д аги т е ­
ри дан о зги н а бўртиб туради. А йрим ҳолларда бу тош м ал ар ас- 
пидли рангда кузатилади. Л аб, тил, м илк, л ун ж ш и л л и қ қава- 
ти д а к ў к и ш -л о й қ а рангда чегарали, пигм ентли д о г ҳосил бўла- 
ди. Д огни нг айланаси 1-4 мм. К ўпчилик тош маларда терида вена 
ш акли и н тен си в б ўялиш вужудга келади.
Б ундай б ем орл арн и те к ш и р ган и м и зд а м еъ д а-и ч ак тракти - 
д а п о л и п о з л а р н и н г т а р қ а л г а н л и г и , а с о са н и н ги ч к а и ч ак д а, 
к ам д ан -к ам ҳолда м еъда ва йўғон ичакда кузатилади. П о л и п оз 
ём он си ф атли ўсмага ўтиб кети ш и хавф и мавжуд.
К а с а л л и к н асли й та в си ф л и бўлиб, а у то со м -д о м и н ан т т и - 
пида авлод д ан-авлод га ўтади.
Ю қоридаги каби огиз бўш лиғи ш и л л и қ қ о б и қ қавати ва л аб ­
да п и гм ен т а ц и я ж а р а ё н и н и н г а н и қ т а н и ш и б и л ан о қ , с т о м а ­
тол ог б ем орн и м еъ д а-и чак тр акти д а п о л и п о з борл и ги н и ан и қ - 
л аш учун текш и р и ш га юборади.
КАУДЕН КАСАЛЛИГИ ЁКИ П О Л И М О Р Ф ГАМАРТОМАЛАР
СИНДРОМ И