Ўзбекистон республикаси соғЛИҚни сақлаш вазирлиги тошкент фармацевтика институти

Сорбентларнинг активлигини аниқлаш.
Сорбентлар адсорбцион активлигини аниқлаш қисман ёки тўлиқ бир хил натижаларни қайтарилишини таъминлаши зарур бўлган холларда ўтказилади.Такрорий таҳлиллар билан аниқланаётганда қўлланаётган сорбентнинг хусусиятларини, шу жумладан активлигини билиш зарур бўлади. Сорбентнинг активлиги унинг таркибидаги сув миқдори билан боғлиқ, лекин бу ҳавонинг намлигига боғлиқ холда ўзгаради.
Алюминий оксидини активлигини тайёрланган юпқа қатламли пластинкада азобўёқлар йиғмасини хроматография қилиб олинган хроматограмма Rf  қийматига асосланиб аниқланади.
Жадвал 1.
Алюминий оксиди ва силикагел активлигига боғлиқ бўлган азобўеқлар Rf қиймати кўрсаткичлари (тўрт хлорли углерод билан пуркалади).

№	Азобўёқлар	Алюм.окс.активлиги 2 3 4 5	Силикагель актив 2 3 4 5
1	Азобензол	59 74 85 95	61 70 83 86
2	n-метоксибензол	16 49 69 89	28 43 67 79
3	Судан сариғи	1 25 57 78	18 30 53 64
4	Судан қизили	0 10 33 56	11 13 40 50
5	n-аминобензол	0 3 8 19	4 7 20 29
6	n-оксиазобензол		1 1 7 18

Бу усул билан активлик даражасини 3 дан 5 гача аниқлаш мумкин.
1 - даражали активликни аниқлаш мумкин эмас, 2 - даражали активликни 4 - хлорлиуглерод атмосферасида аниқлаш мумкин. Алюминий оксидини активлиги юқорироқ бўлганда ҳамма жараён- қатламни тайёрлаш, азобўёқ намуналарини томизиб хроматограммани камерага қуйиш, бир дақиқада бажарилади. Алюминий оксиди қатламига ҳаво намлиги таъсирини камайтириш учун хроматограммани концентрик сульфат кислотали эксикаторда сақланади.