Ўзбекистон республикаси соғЛИҚни сақлаш вазирлиги тиббий таълимни ривожлантириш маркази

Мавзу. Болаларда ўткир нафас етишмовчилигида шошилинч тиббий ёрдам ва ҳамшира парвариши.

Болаларда ўткир нафас етишмовчилигининг ривожланиши қуйидаги ўзаро бир-бири билан алоқадор омилларга боғлиқ: нафас-олиш марказий регуляциясининг бузилиши ва мушак аппаратининг активлигини сусайиши; нафас йўллари ўтказувчанлигининг бузилиши, кўкрак қафаси ва ўпка тўқимаси сeзувчанлиги, перфузия ва вентеляциянинг ўпка ичида тақсимланиши;
-Артериал гипоксемия фонида кечадиган нафас йўллари обструкциясида босимнинг атмосфер-альвеолалар градиенти ошиб боради, натижада нафас олишда ўпка ичи босими катталашади, бу эса ўз навбатида юракка веноз қон қайта оқишини ва ўпканинг қон билан тўлишини кучайтиради;
-Тақсимловчи – диффузион нафас етишмовчилигида гипоксемия алвиола-капиляр ўзаро диффизиясининг ва ўпкада қон айланишининг бузилиши ҳамда ривожланган ўпка функционал сатҳининг камайиши натижасида ривожланади; Вентеляцион нафас етишмовчилигида асосий омил гиперкапния ҳисобланиб у нафас марказини стимуллайди, лекин эффектор механизмлар бузилиши натижасида вентеляция кучая олмайди.
Нафас ўтказиш йўлларининг ўтказувчанлиги эркинлигини тиклаш ва таъминлаш.
- боланинг бошини максимал равишда орқага ташлаш;
- бурун ва оғиз ҳаво ўтказгичларидан фойдаланиш;
- болага адекват ҳолатни бериш;
- нафас йўлларига найча ўрнатиш ва электр тортгичлар билан тортиб олиш трахеобронх ўтказувчанлигини яхшилайди;
Ўткир нафас етишмовчилигида бемор бола ҳолатини, нафас етишмовчилигининг турлари, ва даражаларини ўрганиш.


1-Нафас бузилишининг турлари ва даражалари:
Обструктив синдром:
Чин ва сохта круп синдромлари:
Кўкрак қафаси ичи босимининг ошиши аломатлари:


2-Ўткир нафас етишмовчилигининг барча турларида 3 та патогенетик босқич тафовут қилинади:
1 даража - компенсация
2 даража - субкомпенсация
3 даража - декомпенсация

Декомпенсациянинг биринчи клиник ва лаборатор белгилари II–босқичда гиперкапния ва гипоксия симптомлари кўринишида юзага келади.