Ўзбекистон республикаси соғЛИҚни сақлаш вазирлиги тиббий таълимни ривожлантириш маркази

Хиқилдоқ усти тоғайи - тоғайдан иборат бўлиб, ютиш ёки қусиш вақтида трахеяни кириш қисмини ёпади.

Бронхлар (чап ва ўнг) - ўпкага борувчи асосий иккита най.

Ўпкалар - кислород ва карбонат ангидридни алмашиш жойи ҳисобланган аъзо.

Альвеолар - Ўпка тўқимасини ташкил қилувчи томчисимон қопча бўлиб, капиллярлар билан ўралган ва у ерда эритроцитлар кислородга тўйиниб карбонат ангидридни чиқариб ташлайди.

Диафрагма - нафас олишнинг энг катта мушаги бўлиб, кўкрак қафасини қорин бўшлиғидан ажратиб туради.

Узуксимон тоғай - тоғайнинг шакли узукка ўхшаш бўлиб, хиқилдоқнинг пастки қисмида трахеянинг атрофини ўраб олган бўлади.

Хиқилдоқ - овоз бойламлари жойлашган ва трахеяга кириш қисми бўлиб ҳисобланади.

• 
  Нафас тизими организмга кислород кириши ва карбонат ангидрид чиқарилишини таъминлайди. Организмнинг барча хужайралари ва аъзолари кислородни ишлатади. Карбонат ангидрид нафас олишнинг асосий чиқинди махсулоти бўлиб ҳисобланади. Агар нафас жараёни бузилса, беморда ҳаво етишмовчилиги хисси ёки хансираш кузатилиб нафас етишмовчилиги ривожланиши мумкин.
  

Ўткир нафас етишмовчилигига олиб келувчи касалликлар, сабаблари.
Ўткир нафас етишмовчилигига бош мия билан боғлиқ марказий сабаблар, Мияда қон айланишининг бузилиши, булбар полиомиэлит, марказий типдаги алвеоляр гиповентиляция, операцивадан кейинги наркоз депрессияси, дори моддаларининг токсик таъсири, бош мия жароҳатлари, мия шиши. Орқа мия билан боғлиқ сабаблар. Гиэна- Барре Ландре синдроми, орқа мия жароҳатлари, полиомиэлит, ён томонлама амиотропик склероз.Асаб-мушак тизими билан боғлиқ сабаблар. Миастения, қоқшол, ботулизм, периферик неврит, тарқоқ склероз. Кўкрак қафаси ва плевра билан боғлиқ сабаблар. Қовурғалараро мушаклар дистрофияси, ёғ босиш, кифосколиоз, кўкрак қафаси жароҳати. Нафас йўллари ва алвеолалар билан боғлиқ сабаблар. Ҳушсиз ҳолатдаги обструктив апноэ, товуш бойламлари параличи, бронхиал астма, бронхообструктив синдром, массив пневмония, респиратор дистресс синдром.