Ўзбекистон республикаси соғЛИҚни сақлаш вазирлиги тиббий таълимни ривожлантириш маркази

3.мавзу. Терминал давридаги беморларнинг рухий, ижтимоий, маънавий азобланиши ва хамширалик жараёни.
Терминал холат бу организм хаётнинг охирги сўниш даври бўлиб, биолгик улимдан олдинги холатдир. Биологик улим холатида орган ва тукимларда, аввало марказий нерв системасида кайта тикланмайдиган узгаришлар вужудга келади. Шунинг учун биологик ўлим ҳолатида организмни ҳаёт фаолиятини қайта тиклаш имкони йўқ. Кечиктириб бўлмайдиган тез тиббий ёрдам-шаҳар, вилоят ва туман поликлиникаси, касалхонаси, травматология пункти ва тез тиббий ёрдам бригадаси томонидан кўрсатилади. Тез тиббиё ёрдам ҳамширалари беморларнинг руҳий, ижтимоий, маънавий азобланишига йўл қўймаслиги керак. Тўсатдан бўлимга келиб қолган беморнинг руҳи бундай зарбага тайёр бўлмайди.Шу сабабли улар билан ниҳоятда эҳтиётлик билан муомалада бўлиши керак. Шуни ўринда айтиш мумкинки, бу беморлар тақдир туфайли тез тиббий ёрдам бўлимига келади.Шунинг учун тез тиббий ёрдам бўлимида шифокор беморнинг ҳам жисмоний, ҳам руҳийизтиробларини тушунган ҳолда муомала қилгани мақсадга мувофиқдир.
Баъзан тиббиёт ҳамширалари бемор билан бўлган суҳбат чоғида беморга касалликнинг оқибати, текширишларнинг ёмон натижалари ҳақида айтиб юборади ва кўпинча, беморлар қўлига, ҳатто хавфли, оғир касалликдан дарак берувчи таҳлил натижаларини хам бериб юборади. Бемор кандай касаллик билан касалланган бўлмасин, тиббиёт ҳамширалари ҳар доим унинг руҳий ҳолати ва кечинмаларини тушуниши, англаб етиши ва гаплашганда эҳтиётлик билан, тиббий сирни сақлаб гапириши керак.
Ҳамшира ўлаётган бемор олдида унинг ҳушсизлигини назарда тутиб, беморнинг касаллиги, кечиши ва салбий оқибати тўғрисида хонада шу ташхис билан ётган беморлар олдида гапириб юбормаслиги лозим. Шунинг учун тиббиёт ҳамшираси “ сўз-ҳам даволаши, ҳам кўнггилни жароҳатлаш“ мумкинлигини доимо ёдда тутиши керак. Бемор олдида нимаки гапирилса, хотржамлик, вазминлик билан гапирилиши лозим.
Тиббиёт деонтологиясининг муҳим масалаларидан биридир, бу тиббиёт ходимининг сири масаласидир.
Болаларга тиббий ёрдам ва профилактик ёрдам кўрсатиш (6 босқич). Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2014 йил 1 авгусдаги “2014-2018 йилларда аҳолининг репродуктив саломатлигини янада мустаҳкамлаш, оналар, болалар ва ўсмирлар соғлигини муҳофаза қилиш борасидаги Давлат дастури тўғрисида”ги ПҚ-2221 – сонли қарори асосида ишлаш. Мактаб ёшидаги болаларнинг соғлом ўсиши ва ривожланиши учун овқатланиш, тозаликка риоя қилиш, жисмоний фаолликни, уйқуси ва ўқиш фаолиятини рағбатлантириш ва назорат қилиш.Тиббий кўриклар ва ундан кейинги тадбирларни ўтказиш қоидалари. Мактабда соғлом муҳит яратишда гигиеник талабларга риоя қилиш, ўқитувчи ва ўқувчилар ўртасида ўзаро муносабатларни шакллантириш. Соғлиқни муҳофаза қилишда жисмоний тарбия, соғлом турмуш тарзини тарибот қилиш. Ишлаб чиқаришда меҳнат қилиш шароитларини организмга таъсири (ҳарорат, намлик, атмосфера босими, ҳаво ҳаракати тезлиги). Иш жойидаги микроиқлим ва гигиеник кўрсаткичларига риоя қилиш: вентиляция, водопровод, ёритиш ва бошқалар. Ишлаб чиқаришда касбий касалликлар ва уларни олдини олиш қоидалари.Тиббиёт ходимининг ташқи дунёси катта аҳамиятга эга.Кийимларни палапартиш кийиш, халатнинг ифлослиги, тирноқларнинг кирлиги ва ўсиб кетганлиги тиббиётходимлари фаолиятига йўл қўйиб бўлмайдиган ҳолатлардир.У ақлан доно,маънанпок ва жисмонан тетик бўлиши лозим.