Zbekiston respublikasi oliy va o ‗ rta maxsus ta`lim vazirligi

 

 

MILLAT FAXRI BO`LGAN SHOIR IJODINI O‟RGANISH 

 Maqsuda SARIBOYEVA,  

 pedagogika fanlari nomzodi, dotsent (GulDU)  

Fazliddin XOJIMURODOV,  

 Ijtimoiy -iqtisodiy fakultet talabasi (GulDU)  

  

 

O‘zbekiston  Qahramoni,  O‘zbekiston  xalq  shoiri  Erkin  Vohidov  ijodini 

o‘rganish masalasi mustaqillikkacha va istiqlol davri adabiyot o‘qitish metodikasi 

sohasida  ham  tadqiq  etilgan.  O‘quv  dasturi  va  darsliklarda  ham  alohida  e`tibor 

qaratilgan.  Shoir  she`riyatiga  nazar  tashlasak,  barmoq,  aruz  va  sarbast  vaznlarida 

ijod qilganligining guvohi bo‘lamiz.  

Shoir ijodi namunalari o‘quvchilar ma`naviyatini boyitishga, mustaqil fikrini 

rivojlantirishga  xizmat  qiladi.  Shu  bois  ta‘lim-tarbiya  jarayonida  ulardan  unumli 

foydalanish maqsadga muvofiqdir. 

Prezidentimiz  Shavkat  Mirziyoyevning  2016-  yil  7-dekabrdagi  qarori  bilan 

o‘zbek  adabiyoti  va  madaniyati  rivojiga  unutilmas  hissa  qo‘shgan  atoqli  ijodkor, 

xalq shoiri Erkin Vohidov tavalludining 80 yilligini keng nishonlash va xotirasini 

abadiylashtirish  borasida  ezgu  ishlar  amalga  oshirildi.  Davlatimiz  rahbarining 

ushbu qaroriga ko‘ra atoqli shoirimizning o‘zbek tilida ―Saylanma‖ asari, ingliz va 

qoraqalpoq  tillariga  tarjima  qilingan  she`riy  to‘plamlari  nashr  etildi,  Alisher 

Navoiy  nomidagi  Toshkent  davlat  o‘zbek  tili  va  adabiyoti  universitetida  ―Erkin 

Vohidov  ijodining  ma`naviy  hayotimizdagi  o‘rni  va  ahamiyati‖  mavzuida  ilmiy 

konferentsiya  o‘tkazilganligi,  oliy  va  o‘rta  maxsus,  kasb-hunar,  umumiy  o‘rta 

---

232 

 

ta‘lim muassasalari, harbiy qismlar, mehnat jamoalari va mahallalarda taniqli adib 

va  olimlar,  san`atkorlar  ishtirokida  uchrashuvlar,  adabiy  kechalar  tashkil 

qilinganligi E.Vohidov ijodiga e`tibor juda kattaligidan dalolat beradi. 

 

Erkin  Vohidov  ijodini  ta‘lim  bosqichlarida  o‘rgatish  orqali  o‘quvchilarda 

yuksak tuyg‘ularni tarkib toptirish mumkin.  

 

Zero,  ezgu  orzu-niyatlarimizni  amalga  oshirish  ko‘p  jihatdan  bugun  unib-

o‘sib kelayotgan, bizning davomchimiz, suyanchimiz va tayanchimiz bo‘lgan yosh 

avlodning  zimmasi  va  mas`uliyatiga  tushadi.  Shu  bois  barchamiz  o‘zimizning 

muqaddas  ota-onalik  burchimizni  jondan  aziz  farzandlarimizni  nafaqat  jismonan, 

ma‘nan sog‘lom qilib o‘stirish, shu bilan birga ularning har tomonlama barkamol 

avlod bo‘lib, eng zamonaviy biz yashayotgan XXI asr talab qilayotgan intellektual 

bilim va boylikka ega bo‘lgan insonlar bo‘lib hayotga kirib borishni ta‘minlashda 

ko‘rishimiz ham qarz, ham farzdir [1.280]. 

 

Demak, umumta‘lim maktablarida adabiyot fanidan dars beruvchi o‘qituvchi 

ta‘lim va tarbiya uyg‘unligini hayotga tatbiq etuvchi, o‘quvchida haqiqiy ma`noda 

komil  inson  talabiga  javob  beradigan  shaxsni  tayyorlaydigan  bog‘bon  –  ustoz 

bo‘lishi  lozim  [2,  11].  Shunda  bolada  milliy  iftixor  tuyg‘usi  va  o‘zligini  anglash 

uchun ilmni egallash istagi uyg‘onadi.  

 

O‘quvchilarning  ma`naviy  kamolotini  shakllantirishda  shoirning  ―Vatanni 

madh  etishga‖,  ―Vatanni  qo‘msashga‖,  ―Vatanni  himoya  qilishga‖,  ―Vatanni 

asrashga‖,  ―Vatandan  g‘ururlanishga‖  bag‘ishlangan  sara  lirik  asarlarini  tahlil 

qilish orqali amalga oshiriladi. 

Shu  bois  ta‘lim  bosqichlarida  el  hurmatiga,  xalqimiz  mehr-muhabbatiga 

sazovor  bo‘lgan  ijodkorlar  yaratgan  asarlarni  o‘rganish  didaktik  zarurat 

hisoblanadi.  

Istiqlol she`riyatida hissiyot qatlamlarini tadqiq etish, odam ruhiyatidagi boy, 

olis  va  rangin  iqlimlarni  poetik  kashf  etishga  intilish  kuchaydi  [3,  103].  Erkin 

Vohidov  asarlarida  olamni  poetik  idrok  etish  yangi  bosqichga  ko‘tarilayotgani 

namoyon  bo‘ladi.  Shoir  ijodi  va  yaratgan  asarlari  adabiyotimiz  tarixidagi  nodir 

hodisa  sifatida  o‘quvchilar  ma`naviyatini  boyitishga,  ularning  estetik  didini 

o‘stirishga xizmat qilishi sababli ta‘lim-tarbiya amaliyotida ulardan o‘z o‘rnida va 

unumli foydalanish maqsadga muvofiq. 

Umumiy o‘rta ta‘lim maktablarining 5-sinfidan boshlab o‘quvchilar diqqati 

shoir hayoti va ijodi haqidagi ma‘lumotlarga va ijod namunalari tahliliga qaratiladi.  

 

Ta‘lim  berish  jarayoni  murakkab,  ziddiyatli  kechim  bo‘lib,  o‘qituvchidan 

kuchli bilim, mahorat, tashkilotchilik qobiliyatni talab etadi. Har bir o‘qituvchining 

o‘z  oldiga  qo‘ygan  didaktik  maqsadiga  erisha  olishi  uning  kasbiy  mahoratiga, 

samara  beradigan  ta‘lim  shaklini  tanlay  olishiga,  ta‘lim  vositalaridan  unumli 

foydalana  bilishiga,  eng  muhimi,  o‘qitish  usullarini  o‘rinli  qo‘llay  olishiga 

bog‘liqdir. 

 

Adabiyot o‘qituvchisi 11- sinfda shoir ijodi haqida ma‘ruza qilishdan oldin 

o‘quvchilarga  uning  V-VI  sinflarda  va  sinfdan  tashqari  mashg‘ulotlarda 

o‘rganilishi  lozim  bo‘lgan  asarlarini  eslatadi.  Chunonchi,  shoirning  11-sinfda 

---

233