Zbekiston respublikasi oliy va o ‗ rta maxsus ta`lim vazirligi

 

---

226 

 

II SHO„BA: 

 

ERKIN VOHIDOV IJODIYOTINING TA`LIM 

BOSQICHLARIDA O„RGANILISHI 

 

SHE`RIY MATNDA “TAFAKKUR” SEMALI BIRLIKLARNING 

O„RNI (E.Vohidov she`riyati misolida) 

Hamid YODGOROV, 

 filologiya fanlari nomzodi, dotsent (GulDU)  

 

―O‗zbek  tilining  izohli  lug‗ati‖  da  qayd  qilinishicha:  ―Tafakkur-ob‘ektiv 

voqelikning tasavvur, tushuncha va muhokamadagi faol in‘ikos jarayoni, insonning 

fikrlash  qobiliyati;  o‗ylash,  fikr  yuritish,muhokamadir‖  (1,  37).  Tilda  tafakkur 

bilan  bog‗liq  jarayonlarni  ifodalovchi  leksemalar,  frazeologik  birliklar  faol 

ishlatiladi.  Mazkur  birliklar,  asosan,  insonlarning  fikrlashi  bilan  bog‗liq  bo‗lgan 

turli  intellektual  jarayonlar  -  o‗ylash,  mushohada  qilish,  mulohaza  qilish, 

muhokama  yuritish,  eslash,  unutish  va  fahmlash  kabi  holatlarni  tilda  ifodalashga 

xizmat qiladi: 

Ey tabiat, ona-Yer, 

Sen ber madad, tark etmasin 

Hech qachon Odam dilin 

Vijdon yuki, imon yuki. 

Bas, 

xayolga cho„kma

, Erkin, 

Bitmagay olam 

o„yi,

 

Keng jahon sig‗gan ko‗zingni 

Bosdi tong mujgon yuki. 

Tilshunoslik  nazariyasidan  ma`lumki:  ―Paradigmadan  farqli  ravishda 

mazmuniy  maydon  asoslari turli sathga  mansublik  belgisi  bilan  yoki  geterogenlik 

belgisi bilan farq qiladi‖ (2,78). Shunga ko‗ra, ta`kidlab aytish mumkinki, o‗zbek 

tilidagi