Zbekiston respublikasi oliy

S = S_nom boʻladi, transformator quvvati esa – tipaviy quvvat deb yuritiladi:
^S_T ^S_tip , (2.9)
Magnit oʻtkazgichning oʻlchamlari, demak uning og’irligi nominal quvvatning bir qismini tashkil etuvchi transformator (tipaviy) quvvati orqali aniqlanadi:

^Stip
_(U_Yu U_O' )I_Yu
^(U_Yu ^U_O' ⁾ _{1}1 <sub>k


foy ,</sub> (2.10)

^Snom
^UYu ^IYu
^UYu
ⁿYuO'

Bu yerda
n_BC U_B /U_C
- transformatsiya koeffitsiyenti; k_foy - foydalilik yoki tipaviy

quvvat koeffitsiyenti.
(2.10) ifodadan koʻrinadiki, U_yu kattalik U_o’ ga qancha yaqin boʻlsa, k_foy shuncha kichik va tipaviy quvvat nominalning kam qismini tashkil etadi. Bundan, avtotransformatorning oʻlchamlari, og’irligi, aktiv materiallarni sarflash, nominal quvvati bir xil boʻlgan transformatorga nisbatan kamayadi degan xulosa kelib chiqadi.
2.6- rasmdagi sxemada koʻrinadiki, ketma-ket chulg’am quvvati:

S_KK (U_Yu U_O' )I_Yu S_tip , (2.11)

umumiy chulg’am quvvati:


S_um U_O' I₀ U_O' (I_O' I_Yu ) U_O' I_O' (1
1
ⁿYuO'
^{) S}nom^k foy ^Stip ^{, (2.12)}

Shunday qilib, yana shuni qayd qilish mumkinki, avtotransformatorning chulg’ami va magnit-oʻtkazgichi, ayrim hollarda hisobiy quvvat deb yuritiluvchi tipaviy quvvatga hisoblanadi. B va C qisqichlarga qanday quvvat keltirilishiga qaramay, ketma-ket va umumiy chulg’amni S_tip dan ortiq yuklash mumkin emas. Bu xulosa, avtotransformatorning kombinatsiyalangan ish rejimlarini koʻrishda ayniqsa muhimdir. Bunday rejimlar avtotransformatorning chulg’amlari bilan faqat magnit orqali bog’langan uchinchi chulg’am mavjud boʻlgandagina kelib chiqadi.
Avtotransformatorning uchinchi chulg’ami (PK chulg’ami) yuklamani ta’minlash, aktiv yoki reaktiv quvvat manbalari (generatorlar va sinxron kompensatorlar) ni ulash, ayrim hollarda esa faqat uchinchi garmonik toklarni kompensatsiyalash uchun qoʻllaniladi. PK chulg’amining nominal quvvati avtotransformatorning pasport ma’lumotlarida koʻrsatiladi.
YuK, OʻK va PK chulg’amlari boʻlgan uch chulg’amli avtotransformatorlarning ish rejimini koʻrib chiqamiz (2.7-rasm).



2.7-rasm. Avtotransformatorlar chulg‘amlaridagi toklarning turli rejimlarda taqsimlanishi: a,b—avtotransformator rejimlar; d,e—transformator rejimlar; f,g—kombinatsiyalashgan rejimlar

Avtotransformatorli rejimlarda (2.7-rasm, a,b) nominal quvvat S_nom YuK chulg’amdan OʻK chulg’amga uzatilishi va aksincha boʻlishi mumkin. Ikkala rejimda umumiy chulg’amda toklar farq I_O’-I_Yu=k_foyI_O’ oʻtadi, shuning uchun ketma-ket va umumiy chulg’amlar tipaviy quvvat bilan yuklangan boʻladi, bu esa ruxsat etiladi.
Transformatorli rejimlarda (2.7-rasm d,e) quvvatni PK chulg’amdan OʻK chulg’amiga yoki YuK ga uzatish mumkin. PK chulg’amini S_tip, dan ortiq yuklash mumkin emas. Rejim PK-YuK yoki PK-OʻK ning ruxsat etilish sharti:

^SPK
^S_tip ^k _foy^S_tip , (2.13)

Agar PK dan OʻK ga transformatsiyalanadigan boʻlsa, unda umumiy chulg’am shu quvvat bilan yuklangan va ketma-ket chulg’am yuklanmagan boʻlsa ham YuK dan OʻK ga qoʻshimcha quvvat uzatilishi mumkin boʻlmaydi.

Transformatorli rejimda (2.7- rasm, f)
^Stip
quvvatni PK chulg’amdan YuK ga

uzatishda umumiy va ketma-ket chulg’amlar toʻla yuklanmaydi: