Zbekiston respublikasi oliy

Gidroenergetik qurilmalardagi asosiy elektrotexnik uskunalarning va

tok oʻtkazuvchi qisimlarni tanlash
Har bir elektrotexnik uskunalar va oʻtkazuvchi qismlar nominal parametrlari boʻyicha tanlanib, q.t. toklarning ta’siriga tekshiriladi. Q.t. toklarning oʻtishi elektrotexnik uskunalarning kontaktlarida va oʻtkazgichlarda elektroenergiyaning koʻproq isrof boʻlishiga olib keladi, bu ularning tez qizishiga sabab boʻladi. Qizish protsessi izolyatsiyaning eskirishi bilan buzilishini tezlashtiradi, kontaktlarni payvandlanishi va yonishiga, shina va simlarning mexanik mustahkamligini yoʻqotishiga va shunga oʻxshash hollarga olib keladi. Apparatlar va oʻtkazgichlar berilgan hisobiy vaqt oraligida q.t. tokdan qizib, shikastlanmasliklari kerak, ya’ni termik chidamli boʻlishlari lozim.
Q.t. toklarning oʻtishi, shuningdek, oʻtkazgichlar orasida katta elektrodinamik kuchlar hosil boʻlishi bilan kuzatiladi. Tok oʻtkazuvchi qismlar, apparatlar va elektr mashinalar shunday loyihalangan boʻlishi kerakki, ular q.t. da hosil boʻladigan kuchlar ta’siriga shikastlanmasdan chidashi, ya’ni elektrodinamik nuqtayi nazaridan turg’un boʻlishi lozim.

Rubilniklar quyidagilarga qarab tanlanadi:

Qurilmaning kuchlanishi boʻyicha U_ust ≤ U_nom; yuklama toki boʻyicha norm I_norm ≤ I_nom; I_max ≤ I_nom; konstruktiv tuzilishiga qarab;
elektrodinamik mustahkamligi boʻyicha i_u ≤ i_pr.s; termik mustahkamligi boʻyicha V_k ≤ I²_tt_t.
Nominal tok I_nom porron chegara tok i_pr.s, termik mustahkamlik vaqti va toki
t_t, I_t katalog va ma’lumotnomalarda keltiriladi.

Avtomatlar quyidagilarga qarab tanlanadi:

ustanovkaning kuchlanishiga qarab
U U_ust U_nom , (4.5)


tok turi va uning kattaligiga qarab
^Inorm ^Inom^{, I}max ^Inom ^{, (4.6)}
Konstruksiyasiga qarab; uziladigan tok chegarasiga qarab.
Qisqa tutashuvda kutish vaqtiga ega boʻlgan selektiv avtomatlar quyidagi shart boʻyicha tekshiriladi:

^I p.o
I _uz , (4.7)

bunda I_p.o— uch fazali q.t. ning boshlang’ich momentidagi tokning davriy tashkil etuvchisining ta’sir etuvchi miqdori; I_uz—avtomatik uzgichning uzadigan
okening ta’sir etuvchi chegara miqdori.
Tokni cheklovchi (tez ta’sir etuvchi) avtomatlar quyidagi shart boʻyicha tekshiriladi:

I
(3)
u
^I_uz , (4.8)

elektrodinamik turg’unlik boʻyicha:


ⁱ_u ^i_pr.S , (4.9)


Tez ta’sir etuvchi avtomatlar tokni cheklash effekti sababli dinamik turg’unlikka, tekshirilmaydi.
Termik turg’unlikka faqat selektiv avtomatlar tekshiriladi

2
^B_k ^I T