‘zbekiston respublikasi oliv va o rta maxsus ta’lim vazirligi

Nazorat uchun  savol va topshiriqlar

1.  Ya.A.Komenskiyning  sinf-dars  tizimi  nimalardan  iborat

edi?

2.  Ya.A.Komenskiyning  didaktikasi  va  undagi  yangiliklar 

nimalardan iborat?

3.  Adolf  Distervegning hayoti va ijtimoiy-pedagogik faoliyati 

haqida.

439

---

V BO‘LIM 

XIX 

BOB. PEDAGOGIK MAHORAT

1. Pedagogik mahorat faninmg  nazariy  asoslari  va uning 

o‘qituvehi  faoliyatidagi  ahamiyati

Milliy  mustaqillikni  mustahkamlash  va  rivojlantirish  sha- 

roitida  respublikamizning  ijtimoiy-iqtisodiy,  siyosiy-madaniy  va 

ma’naviy hayotida ro‘y berayotgan hodisalar, uni jahon hamjihat- 

ligiga tezkor kirishmi, hamda ijtimoiy yo‘naltirilgan bozor  iqtiso- 

diyotini  shakllantirish  borasida  olib  borayotgan 

islohotlarni 

tezlashtirishni  talab  etmoqda.  Buni  amalga  oshirishning  muhim 

shartlaridan biri  mamlakat  mehnatkashlarming,  hususan  yoshlar 

ta’lim,  tarbiyasi  bilan  shug‘ullanuvchilarning  kasb  malakalari  va 

mahoratlarini takomillashtirish ehtiyojini  tug‘diradi. Hozirgi  kun- 

da  ta’lim  jarayonida  interaktiv  metodlar,  pedagogik  va  axborot 

texnologiyalarini  o‘quv jarayonida  qo‘llashga  bo‘lgan  qiziqish, 

e’tibor  kundan-kunga  kuchayib  bormoqda, bunday  bo‘lishining 

sabablaridan biri,  shu vaqtgaeha an’anaviy ta’limda o‘qituvchi va 

talabalami  faqat  tayyor  bilimlami  egallashga  o‘rgatilgan  boisa, 

zamonaviy texnologiyalar ulaming egallayotgan bilimlarini o‘zlari 

qidirib  topishlariga,  mustaqil  o‘rganib,  tahlil  qilishlariga,  hatto 

xulosalami ham o‘zlari keltirib chiqarishlariga o‘rgatadi.  O'qituv- 

chi  bu jarayonda  shaxsni  rivojlanishi,  bilim  olishi  va  tarbiyala- 

nishiga  sharoit yaratadi va shu bilan bir qatorda boshqaruvchilik, 

yo‘naltiruvchilik  funksiyasini  bajaradi. 

Zero,  bugungi  kunda 

axborotlar oqimining keskin ko‘payishi, rivojlanishi,  ilmiy  texni- 

kaviy  taraqqiyotning jadallashuviga,  mavjud  pedagogik,  psixolo- 

gik,metodik, amaliy tayyorgarlikning  ma’lum  darajada “eskirishi” 

ga  olib  keldi  va  bu  o‘z  navbatida  pedagogik  mehnat  bilan 

shug‘ullanuvchilaming  kasbiy  mahorati,  ijodkorligini  rivojlanti- 

rishga  e ’tiborni  yanada ko‘proq  qaratish lozimligini  taqozo  etdi.

440

---

Pedagog  awalo  pedagogik  jarayonning  qonuniyatlari  va  mexa- 

nizmlarmi  yaxshi  egallagan  bo‘lishi  lozim.  Shu  ma’noda  peda- 

gogning umumlashgan malakalari uning pedagogik texnikasi katta 

ahamiyatga molik bo‘ladi.

Mahorat-bu  alohida  qudrat.  Mahoratga  erishish  ham,  erish- 

maslik ham mumkin. Pedagogik mahoratga yetishish pedagogning 

muayyan shaxsiy sifatlari bilan amalga oshadi.

Pedagogik mahorat yuksak darajada pedagogik faoliyatning ta- 

raqqiy etishini, pedagogik texnikani egallashni shuningdek, pedagog 

shaxsi, uning tajribasi, fuqarolik va kasbiy mavqeini ifodalaydi.

“Pedagogik  mahorat”  bir  kategoriya  sifatida  o'zining  ilmiy 

asoslariga  ega.  Olimlaming  ilmiy  yondashuvlari  bu  jarayonga 

nisbatan quyidagicha xulosa qilishga imkon berdi:

Pedagogik  mahorat  kasbiy  faoliyatdagi  individuallikning 

yorqin ko‘rinishi sifatida tushuniladi.

Pedagogik  mahorat  kategoriyasi  kasbiy  faoliyat  nuqtayi 

nazaridan kishining individualligini  xarakterlaydi.

Hozirgi  tadqiqotlarda  pedagogik  mahoratning  o‘ziga  xosligi 

quyidagi kategoriyalarda jamlanadi: