‘zbekiston respublikasi oliv va o rta maxsus ta’lim vazirligi

Orazin yopqoch ko‘zimdin sochilur har lalizayosh, 

Bo‘ylakim, pay do bo ‘luryulduz, nihon bo ‘Igach quyosh. 

Qomusiy bilimlami  chuqur o‘zlashtirgan Alisher Navoiy xalq 

orasida hurmat-e’tibor qozonadi.  Bolalikda birga ulg‘aygan do‘sti 

sulton Husayn Boyqaro Alisher Navoiyning iste’dodi, bilimi hamda 

hayotiy qarashlarini  yuksak qadrlagan holda uni  o‘ziga vazir  etib 

tayinlaydi.  Davlat  arbobi  sifatida  faoliyat  olib  borgan  Alisher 

Navoiy fan va san’atning turli sohalari: adabiyot, tarix, til bilimlari, 

musiqa,  hattotlik,  tasviriy  san’at  hamda  me’morchilikning  rivoji 

yoiida amaliy harakatlami olib borish bilan birga yoshlarga ta’lim 

va tarbiya  berish masalalariga ham alohida  diqqat-e’tibor qaratdi. 

Ulug‘  mutafakkir o‘zining “Xamsa”, “Mahbub-ul-qulub”,  “Muno- 

jot”  “Vaqfiya”, “Majolis-un-nafois”, “Muhokamat-ul-lug4 atayin”, 

shuningdek,  Abdurahmon  Jomiyning  “Arba’in”  nomli  asarining 

taijimasi  sifatida  yaratilgan  “Chihil  hadis”  (“Qirq  hadis”)  kabi 

asarlarida ta’lim-tarbiya masalalariga oid qarashlarini ifoda etadi.

Alisher Navoiy o‘z asarlarida komil  inson obrazlarini  yaratib, 

ular  qiyofasida  namoyon  bo‘luvchi  ma’naviy-axloqiy  sifatlarni 

ulug‘lagan  bo‘Isa,  ta’limiy-axloqiy  muammolarni  yorituvchi 

asarlarida esa komil insonni  shakllantirish jarayonining mazmuni, 

ushbu jarayonning  o'ziga  xos jihatlari,  yoilari,  shakl  va  usullari 

borasidagi mulohazalami bayon etadi.

Allomaning  tasawuridagi  komil  inson  o‘z  qiyofasida  eng 

yuksak insoniy fazilatlar mujassam eta olishi  lozim. Chunonchi, u 

ijodkor, qobiliyatli, shu bilan birga ilm-fanga nisbatan muhabbatli 

bo‘lmog‘i  zarur.  Alisher  Navoiyning  qarashlariga  ko‘ra,  ana 

shunday sifatiaming sohibi bo‘la olgan insongina o‘z kuchi hamda 

aql-u  zakovatiga  ishonadi.  o‘z  kuchi  va  aql-u  zakovatiga  qattiq 

ishona olgan insongina turli qiyinchiliklarga bardosh bera oladi, u 

o‘ta  murakkab  muammolarni  ham  yechimini  topa  olishga  qodir. 

Ilm-fan  sirlaridan  xabardor  bo'lishning  inson  ahamiyatini  yoritar 

ekan,  alloma ayni  o‘rinda ilmni qorong‘ulikni yoritadigan  chiroq, 

hayot  yo‘Iini  nurafshon  etadigan  quyosh,  odamlaming  haqiqiy

400

---

qiyofasini  ko‘rsata  oluvchi  omil  sifatida  ta’riflaydi.  Ushbu  filer 

mutafakkir  tomonidan  yaratilgan  “Nazmul-javohir”  asarida 

quyidagicha bayon etiladi: