15
Фильтрнинг минимал диаметри, таъмирлаш ишларини ўтказиш имкониятини
ҳисобга олган ҳолда, 100- 150 мм га тенг деб қабул қилинади. Фильтр қатламнинг
тепаси ва пошнасидан 0.5 - 1 м дан кам бўлмаган масофада ўрнатилади.
Бир неча сувлигоризонтларнинг мавжудлигида, фильтрлар ҳар бир
горизонтга ўрнатилади ва улар алоҳида водоупорлар ва кириб бўлмайдиган
грунтларни беркитувчи қувурлар билан бирлаштирилади.
Фильтрнинг узунлиги – қудуқ дебити, жинсларнинг сув ўтказувчанлигининг
ўзгариши ва гидрокимёвий шароитларга боғлиқ.
Босимсиз сувли қатламларда фильтр узунлиги, қудуқдаги
динамик сатхнинг
пасайишини ҳисобга олган ҳолда, аниқланади. Бу ҳолатда, қатлам қуввати m
сифатида
h
е
-
S
0
/2 катталик қабул қилинади, бу ерда:
h
е
– босимсиз қатламнинг
бошланғич қуввати;
S
0
– қудуқдаги сув сатҳининг лойиҳавий пасайиши. Шағал
обсипкасиз фильтрлар тешиклари ўлчамлари – сувли қатлам зарралари
доналарининг бир жинслилиги ва йириклигига боғлиқ (5.1-Жадвал).
5.1-Жадвалда
к
н
.
=
d
60
/d
l0
,,
бу ерда
d
10
, d
50
,
d
60
– зарралар ўлчамлари, сув қабул
қилиш қатламида мос равишда улардан кичик ўлчамлилари 10; 50 и 60 % дир.
к
н
нинг кичик қийматлари майда донали жинсларга, катта қийматлари – йирик
донали жинсга тегишли.
Думалоқ ёки тешик перфорацияли қувурсимон фильтрлар қудуқсимонлиги
(барча тешикларнинг майдонининг йиғиндисини бутун фильтр юзасига нисбати)
сим ўрамали фильтрлар учун 20-25 % ёки штампланган
листли фильтрлар учун
30- 60 % дан ошмаслиги керак.
Шағалли фильтрларда обсипка сифатида қум, шағал ва қум-шағалли
аралашма ишлатилади. Фильтрнинг ўтказиш тешиклари ўлчами – унинг
деворларига тегиб турган обсипка қатлами зарраларининг ўртача диаметрига тенг
деб қабул қилинади. Обсипканинг механик таркибини танлаш
D / d
50
= 8-
16
12 муносабат билан амалга оширилади, бу ерда:
D
50
– зарралар диаметри,
обсипкада улардан кичиклари 50 % дир. Шағалли фильтрлар обсипкасининг ҳар
бир қатлами қалинлиги – агарда фильтрлар юзада йиғилса, камида 30 мм, ва
агарда фильтрлар қудуқлар чуқурлигида ҳосил қилинса, камида50 мм деб қабул
қилинади. Икки ва уч қатлам шағалли
фильтрларни
ўрнатишда, обсипкалар
материалининг механик таркибини танлаш
D
2
/D
1
= 4-6 муносабат билан амалга
оширилади, бу ерда:
D
1
, ва
D
2
– обсипканинг қўшни қатламлари
материали
доналарининг ўртача диаметрлари. Фильтрлар шағалли материалини танлашда,
қуйидаги муносабатга риоя қилиш зарур: ғоваксимон бетон ёки ғоваксимон
керамикали блоклар учун
D
cр
/d
50
= 10-16; елимсимон учун
D
cр
/d
50
= 8-12, бу ерда:
D
cр
– фильтр блокидаги шағал зарраларининг ўртача диаметрлари. Ер ости
сувларининг зарарсизланмаслиги учун, фильтрлар
обсипкаси учун ишлатилувчи
материал зарарлантирилиши керак.
Do'stlaringiz bilan baham: