Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги Ўзбекистон Республикаси транспорт вазирлиги Тошкент давлат транспорт университети

Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги
Ўзбекистон Республикаси транспорт вазирлиги
Тошкент давлат транспорт университети


А. Мухитдинов, У.Абдураззоқов, Д.Турғунов

ТРАНСПОРТ ВОСИТАЛАРИ КОНСТРУКЦИЯЛАРИНИНГ РИВОЖЛАНИШ ИСТИҚБОЛЛАРИ
фанидан


МАЪРУЗАЛАР МАТНИ

Тошкент – 2021

КИРИШ

Йэтакчи автомобил ишлаб чиқарувчи компаниялар автомобил янги моделини яратисда харидорни ўзига хос нарсалар билан жалб қилишни мақсад қилишади. Баъзилар ҳашаматли ички салон ва бой жиҳозларни таклиф қилишади, иккинчиси спорт характерини кучайтиради ва кучли динамикани яхшилайди, бошқалари эса муқобил энергия манбалари бўлган тежамкор двигателларга таянади. Бироқ, барча ҳолатларда автомобилсозлик саноатининг келажагини электрон бошқарув тизимисиз тасаввур қилиб бўлмайди. А[борот эхнологиясининг жадал ривожланиши автомобилсозлик соҳасидаги тараққиётнинг устувор йўналишини аниқ белгилаб қўйди, деган фикрга асос беради.

Автоуловларда иш жараёнларини автоматик бошқариш уларнинг конструкцияларини такомиллаштириш ва иш фаолиятини яхшилашнинг энг самарали ва замонавий усулларидан биридир.
Автоматлаштириш воситалари ёрдамида автотранспорт воситаларининг ўртача тезлигини ошириш, ёқилғи сарфини камайтириш, бошқарувни, барқарорликни, ўтағонлигини ва равон .юришини яхшилаш, тормозлаш кўрсаткичларини ва ҳаракат хавфсизлигини яхшилаш ва ҳайдашни энгиллаштириш мумкин.
Автомобиллар двигателини, трансмиссия агрегатларини, тормоз ва рул босқармаларини, конструкстиянинг актив ҳамда пассив хавфсизлигини оширишрилишини мейўрий ва бозор талаблари асосида автоматик созлаш ва бошқариш тизимларининг кенг тадбиқ этилишига сабаб бўлаяпти.
Шу сабабли, автоматика тизимларини жадал жорий этиш билан ажралиб турадиган автомобилсозлик технологиясининг ҳозирги ривожланиш даражасида соҳанинг ҳар бир муҳандиси мавжуд тизимларни ўзлаштириши ва янги автоматик тизимларни яратишда қатнашиши керак.
Ушбу қўлланма бакалавриатура 5310600- «Транспорт воситалари мухандислиги (автомобил транспорти)» ва 5313100 -«Автомобил транспорти, йўл қурилиш машиналари жиҳозларини эксплуатацияси (ихтисослашган транспорт воситалари)» таълим йўналишларининг «Автомобил автомат тизимлари» фанининг ўқув дастури асосида ъйўзилган.
Қўлланма биринчи навбатда турли хил автоматик тизимларни тартибга солиш қонунлари танловидир, кейинчалик улар аниқ дизайн мисоллари билан тасвирланган. Бу идрокни энгиллаштиради ва регуляторларда юзага келадиган назария билан жисмоний жараёнлар ўртасида мантиқий алоқани ўрнатади. Материални тақдим этиш усули, муаллифнинг фикрига кўра, талабаларга "Автоматик автомашиналар тизимлари" комплекс курсини мустақил ўрганишга имкон беради.
Ўқув қолланма матни автамат тизимларда қўлланигаҳ автомт тизимларни назарий изоҳлаб, сўнг амалдаги конструкстиялар мисолида таҳлил қилиш билан байўн этилган.