|
Назорат саволлари:
1 УНСВЕРСАЛ ГИПЕР МЕЙЁРЛАР ХАҚИДА НИМАНИ БИЛАСИЗ
2 ШАРТНОМА НИМА ВА У ҚАНДАЙ ХУЖАТ?
3 ХУЛҚ-АТВОР СТАНДАРТЛАРИ: ТEЛEОЛОГИК ТАМОЙИЛЛАР АЙТИБ БЕРИНГ
4 АХЛОҚИЙ СТАНДАРТЛАР: ДEОНТОЛОГИК ТАМОЙИЛЛАРЛАРИ САНАБ БЕРИНГ
5 ДИСРИБУТИВ, КОМПEНСАТОР АДОЛАТ НИМА
Мавзу 4: Бизнес муносабатлар ахлоқ (БМE).
БМE тамойиллари.
БИЗНEС МУНОСАБАТЛАРИНИНГ ЭТИКАСИ одамнинг (ходимнинг) ахлоқий меъёрларининг ташкилот фаолияти ва мақсадларига мувофиқлигини ўрганади ва бизнес соҳасидаги ахлоқий одам дуч келадиган муаммоларни таҳлил қилиш ва ҳал қилиш воситасидир. Бизнес муносабатларнинг ахлоқий стандартлар универсал нормалари ва хулқ-қоидаларига асосланган, лекин аниқ хусусиятларга эга. Иш берувчилар ходимларнинг танлаш ва ишга унинг қабул бизнес ва шахсий муносабатлар ахлоқий стандартларга мувофиқлигини таъминлаш масалаларига кўпроқ ва кўпроқ эътибор қаратмоқда. Бизнес муносабатлар ахлоқ, шунингдек, бевосита унинг профессионал ролини ходимлари томонидан бажарилиши жараёнида муҳим аҳамиятга эга. иш муносабатлар этикаси риоя алоҳида ходим ва бир бутун сифатида ташкилот сифатида профессионал баҳолаш учун асосий мезон ҳисобланади.
Ахлоқ асосий стандартлари: ўз қадр-қиммати ва бошқа шахснинг шахсий мақоми ҳиссиётларини ҳурмат, бошқалар хулқ ва бошқалар ходимлари, психологик хавфсизлик учун ижтимоий масъулият манфаатларини ва сабабларини тушуниш - Бу иш муносабатлар замонавий ахлоқ асос бўлган қоидалар.
Ишбилармонлик этикасининг асосий тамойиллари
Ишбилармонлик этикаси тамойиллари - умумлаштирилган ифода жамиятнинг ахлоқий онгида ишлаб чиқилган ахлоқий талаблар, бу иш муносабатларининг иштирокчиларининг зарур хатти -ҳаракатларини кўрсатади.
Замонавий ишбилармонлик этикаси, кўплаб олимларнинг фикрича, учта муҳим тамойилга асосланиши керак:
• ҳар хил шаклларда моддий қадриятларни яратиш дастлаб муҳим жараён сифатида қаралади;
• фойда ва бошқа даромадлар ижтимоий аҳамиятга эга бўлган мақсадларга эришиш натижасида ҳисобга олинади;
• ишбилармонлик дунёсида юзага келадиган муаммоларни ҳал қилишда маҳсулот ишлаб чиқариш эмас, балки шахслараро муносабатлар манфаатлари устувор бўлиши керак.
Иш юритишнинг замонавий ахлоқий тамойиллари асрлар давомида назария ва амалиётда синовдан ўтган жаҳон фалсафий тафаккурининг аксиомаларига асосланган америкалик сотсиолог Л. Хосмернинг ишида шакллантирилган. Бундай ўнта тамойил ва шунга мос равишда аксиомалар мавжуд:
1. Ҳеч қачон сизнинг узоқ муддатли манфаатларингизга ёки компаниянгиз манфаатларига мос келмайдиган ишни қилманг (бу тамойил қадимги юнон файласуфларининг, хусусан Протагоранинг шахсий манфаатлари ҳақидаги таълимотига асосланган, бошқа одамлар ва узоқ муддатли ва қисқа муддатли манфаатлар ўртасидаги фарқ).
2. Ҳеч қачон матбуот ва телевиденияда ғурур билан эълон қилиниши мумкин бўлган, ҳалол, очиқ ва ҳақиқат деб айтилмайдиган ишни қилманг (принтсип Аристотел ва Афлотуннинг шахсий фазилатлар ҳақидаги қарашларига асосланган - ҳалоллик, очиқлик, мўътадиллик ва бошқалар).
3. Ҳеч қачон яхши бўлмаган ва бирлашиш туйғусини шакллантиришга ёрдам бермайдиган ишни қилманг, чунки биз ҳаммамиз битта умумий мақсад учун ҳаракат қиламиз (бу тамойил жаҳон динларининг буйруқларига асосланган (Август Августин), яхшилик ва раҳм -шафқат учун).
4. Ҳеч қачон қонунни бузган ишни қилманг, чунки қонун жамиятнинг минимал ахлоқий меъёрларини ўз ичига олади (бу тамойил Т. Гоббес ва Ж. Локкнинг одамлар ўртасидаги рақобатда давлатнинг ҳакам сифатида иштирок этиш ҳақидаги таълимотига асосланади. яхши).
5. Ҳеч қачон ўзингиз яшаётган жамиятга зарар этказишдан кўра катта яхшиликка олиб келмайдиган ишни қилманг (бу принтсип утилитарианизм этикасига асосланган (ахлоқий хулқ -атворнинг амалий фойдалари), И. Бентҳам ва Ж. С. Милл томонидан ишлаб чиқилган).6. Агар (тамойили универсал, универсал нормада ҳақида машҳур устуворлигини эълон аниқ императив, Биринчи Кант, асосланган) шунга ўхшаш вазиятда яна бир қилиш тавсия истамайман нима Ҳеч қачон.
6. Ўзига ўхшаш вазиятга тушган бошқаларга қилишни тавсия қилмоқчи бўлмаган нарсани ҳеч қачон қилманг (бу тамойил универсал, универсал меъёр ҳақидаги машҳур қоидани эълон қилган И. Кантнинг категорик императивига асосланади).
7. Ҳеч қачон бошқаларнинг белгиланган ҳуқуқларини бузадиган ҳеч нарса қилманг.
(тамойил Ж.Ж. Руссо ва Т. Жефферсоннинг шахс ҳуқуқлари ҳақидаги қарашларига асосланади). Ҳар доим қонун доирасида максимал фойда олиш учун шундай қилинг
бозор талабларига мувофиқ ва харажатларни тўлиқ ҳисобга олган ҳолда. Максимал фойда олиш учун, бу шартларга риоя қилинган ҳолда, ишлаб чиқаришнинг энг юқори самарадорлигини кўрсатади (тамойил иқтисодий асосга асосланган А. Смит назариялари ва В. Пареттонинг оптимал битим ҳақидаги таълимоти).
8. Ҳеч қачон ичимиздаги жамиятнинг энг заифларига зарар этказадиган ишни қилманг (тамойил тақсимловчи адолатнинг Раwлс қоидасига асосланган).
9. Ҳеч қачон бошқа одамнинг ўзини ривожлантириш ва ўзини англаш ҳуқуқига тўскинлик қиладиган ишни қилманг (бу тамойил Нозикнинг жамият ривожланиши учун зарур бўлган индивидуал эркинлик даражасини кенгайтириш назариясига асосланган).
Жаҳон бизнес ҳамжамиятининг узоқ, аммо идеал мақсади ахлоқий ва ахлоқий тамойиллар ғалабасига асосланган муносабатлар турига айланмоқда.
Do'stlaringiz bilan baham: |
