Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон республикаси соғЛИҚни сақлаш вазирлиги тошкeнт тиббиёт акадeмияси

Утилитаризм
Утилитаризм – бу тор амалийлик, савдолашиш, ҳамма нарсадан фақат моддий фойда олишга интилишдир (утилитарианизм - ахлоқий тендентсия, унга кўра хулқ -атвор ёки ҳаракатнинг ахлоқий қиймати унинг фойдалилиги билан белгиланади. Ҳаракатнинг фойдалилиги, ҳаракатнинг оқибатлари давомида барча таъсирланган томонлар олган ажралмас завқ ёки бахтни билдиради).
Утилитаризм (лотинча “утилис” - фойдали) - ахлоқий йўналиш (ахлоқий назария), унга кўра хулқ -атвор ёки ҳаракатнинг ахлоқий қиймати унинг фойдалилиги билан белгиланади. Ҳаракатнинг фойдалилиги, ҳаракатнинг оқибатлари давомида барча таъсирланган томонлар олган ажралмас завқ ёки бахтни билдиради. Утилитаризм ахлоқий назарияларнинг кейинги гуруҳига киради, чунки у ўз -ўзидан эмас, балки натижалари билан ҳукм қилади.
Утилитаризм ҳедонизм ёки эудемонизм - қадрият (аксиологик) таълимотига асосланган бўлиб, унга кўра энг олий қадрият - бу завқ ёки бахт. Хурсандчилик ва бахтнинг қатъий таърифлари ҳозирча муаммо бўлиб қолмоқда. Яна бир муаммоли савол - бу тушунчалар бир хилми. Замонавий Ғарб утилитариантлари уларни аниқлашга мойил.
Утилитсимиз тамойилига кўра, агар у таъминса, эчим ахлоқийдир.Бошқа эчимлар вариантидан кўра катта якуний фойда. Утилитсентизм принтсипига асосланган эчимлар, агар улар максимал фойда олишлари мумкин бўлса, ахлоқийдир. Масалан, талаб мижозларга ёлғон гапирмайди. Хатоликлардан фойдаланиш имтиёзлар мижозлар учун ёлғон харажатларидан устун бўлса, ёлғон бўлиши мумкинлигини таъкидлайди. Қоидалардан фойдаланиш саволини оширади: "Бир қатор мижозларни алдашнинг қандайдир вақтни бир мунча вақт ўтказиш керак?" Харидорнинг ишонч, бизнеснинг ўзи йўқолади. Шундай қилиб, ёлғон максимал даражадаги фойда келтирмайди. Бинобарин, талаблар мижозларга ёлғон гапирмайди. Агар утилитсистит алоҳида ҳаракатнинг оқибатларини ҳисобга олган бўлса, унда қоидалардан фойдаланиш бир қатор ҳаракатларнинг оқибатларини ўрганади. Айтиш мумкинки, у орқали ишлатиладиган ҳаракатлар қисқа муддатли оқибатларга, коммунал қоидаларга эътибор қаратади - узоқ муддатда. Қоидалардан фойдаланиш доирасида ишлаб чиқилган қоидалар турли хил қарорлар билан таъминланган, бу максимал фойда келтирадиган бир қатор қарорларга йўналтирилган. Худди шу коддаги қоидалар зиддиятини ҳал қилиш учун устуворлаштириш тизимини ишлаб чиқиш керак.
Худбинлик махсус одамлар, корхоналар, жамоалар, бошқалар манфаатпарастлик панеллари барча манфаатдор томонлар, яхлитлиги хусусий манфаатлари хусусий қизиқиш мужассам. Бошқа куни - Фритзсче индивидуал худбинлик теологиялар (оқибатларини ахлоқ) ва манфаатпарастлик бири устунга жойлашган деб ҳисоблайди. Баъзи қарорлар барча учун оптимал бўлиши мумкин: жисмоний шахслар ва жамият, ҳам муайян ҳал максимал фойда чиқариб оламиз. Бироқ, бу ўзаро қизиқиш айниқса иштирокчилари қисқа муддатда худбинликдан ҳидоят топгувчидирмиз ҳолларда, кафолатланган эмас, худбинлик ва манфаатпарастлик ўртасидаги муносабатлар жадвалда келтирилган.
1-жадвал

	Благополучател
	Индивидуум	Компания	Сообщество	Штат	Страна	Мир