Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон республикаси соғЛИҚни сақлаш вазирлиги тошкeнт тиббиёт акадeмияси

Расмий маълумотларни ошкор қилиш муаммоси
Ҳозирги вақтда исрофгарчилик, алдаш ёки корруптсиянинг очиқ фактлари рўй бермоқда. Кўпчилигимиз бу муаммоларни ҳал қилиш учун ҳеч нарса қилмаймиз. Болаликдан бошлаб, оқсоқолларга ноўрин ишлар тўғрисида хабар бериш - "тортиш" - салбий қабул қилинади. Ахлоқий поклик учун курашувчилар ўзларининг аччиқ тажрибаларидан "сиқиш" ("сигнал бериш") учун тўланиши керак бўлган нархни ва нима мукофотланишини билиб олишди. Ахлоқий поклик учун курашувчиларнинг деярли барчаси дастлаб ўз ташкилотларига қатъий ишонишган, агар улар хўжайинга шикоят қилишса, тегишли чоралар кўрилади. Бу соддалик уларни тузоққа тортди. Жазо бошқача: лавозимга кўтарилиш, пасайиш, ишдан бўшатиш, шахсий безорилик ва қўрқитиш. Биринчи қадам сифатида, одатда, "ахборот берувчи" нинг обрўси ва самарадорлигига путур этказишга уриниш, уни изолятсия қилиш ёки унчалик муҳим бўлмаган вазифаларни ишониб топшириш, ҳатто уни ишдан четлатиш орқали амалга оширилади. Бундай шароитда уларга муҳим ҳужжатлардан фойдаланиш тақиқланади ва улар ҳамкасблари билан ташкилот сиёсатига таъсир кўрсатадиган ёки янги ошкор этувчи маълумотларни ошкор қиладиган суҳбатларда қатнаша олмайди. ЭПАда ишлайдиган ахлоқий ҳимоячи Хю Кауфман шундай деди: "Агар сизда Худо, қонун, матбуот ва фактлар бўлса, муваффақиятга эришиш имкониятингиз 50-50". Юқорида айтиб ўтганимиздек, А.Кадбери юқори раҳбариятга аноним тарзда хабар бериш амалиёти ҳақида қуйидагиларни ёзган: "... ахлоқий нуқтаи назардан, маълум бир шахс ҳақидаги ҳукмимнинг ўзгариши бизнинг орамизда қолади". Россияда "чайқалиш" феноменига қарама -қарши муносабат мавжуд.


Ишлаётган аёлларнинг муаммолари
Ҳар йили тадбиркорлик, менежмент, давлат хизматида аёлларнинг улуши доимий равишда ошиб бормоқда. Аёллар тобора кўпроқ маош оладиган касб ва касбларни эгаллашмоқда, улар билан эркаклар ўртасидаги иш ҳақи фарқи камаймоқда: масалан, 1980 -йилларнинг бошларида АҚШда аёлларнинг ўртача даромади эркаклар даромадининг 60 фоизини ташкил қилган бўлса, кейин 10 йил ичида бу тахминан 70%ни ташкил қилади. Аммо эришилган ютуқларга қарамай, аёллар бир хил соҳада ишлайдиган эркакларга қараганда анча паст маош олишда давом этмоқда. Келинг, ишлаётган аёллар дуч келадиган бир нечта муаммоларни кўриб чиқайлик. Улардан биринчиси, аёлларнинг мартаба кўтарилишини юқори бошқарув лавозимларига чеклаш билан боғлиқ. Кўп аёллар "шиша шип (ёки девор)" деб аталадиган нарсага дуч келишади, бу эса уларни энг юқори лавозимларга чиқишига тўсқинлик қиладиган энгил камситишдир. Ғарбий Эвропа ва Россияда аёлларга мартаба кўтарилишидан бош тортишади, чунки кўпчилик улар ўз ишига қизиқмайди ва оилага кўпроқ эркакларникига қараганда кўпроқ ишонишади. Мутахассисларнинг фикрига кўра, бу нотўғри қарашларга қарши курашишнинг яхши усули-бу аёлларга икки хил мартаба йўлини бериш: ишнинг устувор йўналиши деб ҳисоблайдиганлар учун тез йўл, ва кўпроқ хоҳлайдиганлар учун она йўли. иш ва оила ўртасида вақтни тенг тақсимлаш. Кўп аёллар "оналик" йўлининг контсептсиясидан хавотирда бўлишса -да, бу камситишни оқлаётгандек, сўровда 1000 нафар профессионал аёлларнинг 82 фоизи мослашувчан иш вақтини, тўлиқ иш ҳафтасини бирлаштирган мартаба йўлини афзал кўришини билдирган. , қаттиқ иш жадвали билан бирлаштирилган тез тарғибот йўлидан кўра секинроқ реклама билан ҳам, оила билан кўпроқ вақт ўтказиш қобилияти. Ишлаётган аёллар дуч келадиган яна бир кенг тарқалган муаммо бу жинсий зўравонлик муаммоси. Бу муаммо нафақат аёлларга, балки эркаклар ҳам. Бироқ, аёлларга нисбатан жинсий зўравонлик сони эркакларга қараганда бир неча баробар кўп (ҳеч бўлмаганда бугун). АҚШнинг тенг ишга жойлашиш имкониятлари бўйича комиссияси маълумотларига кўра, жинсий зўравонлик - бу ходимнинг ишига ва келгуси мартабасига таъсир кўрсатадиган, жинсий алоқада бўлишга уринишлар ва жинсий характердаги бошқа оғзаки ва жисмоний ҳаракатлар. Тадқиқотлар шуни кўрсатадики, кўпинча жинсий зўравонлик хўжайиндан бўйсунувчига қаратилган. Таълим - бу махсус семинарлар ва конферентсиялар ўтказиш, ўз ходимларини ташкилотда жинсий зўравонлик далиллари мавжуд бўлганда ишдан бўшатиш тўғрисида огоҳлантиришдан иборат. Шунингдек, фирма жинсий зўравонликнинг олдини олиш учун ўзига хос сиёсатни ишлаб чиқиши мумкин. Кўп миллатли компанияларнинг ахлоқий кўрсатмалари сизга жойлашган ва ишлаётган мамлакатнинг ахлоқий ва маданий анъаналарини ҳисобга олишни маслаҳат беради. Эвропадан ташқари мамлакатларда замонавий бизнес оператсиялари асосида учта маданий анъаналар мавжуд: "аянчли доиралар" (ўзаро жавобгарлик), ўзаро хизматлар тизими ва совғалар алмашиш. Иқтисодиёти ривожланмаган ва расмий ишбилармонлик маданиятига эга мамлакатларда кўпчилик одамлар қариндошлари, дўстлари ва яқин ҳамкасбларидан ташкил топган маълум бир аянчли доирага мансуб деб ҳисоблайдилар. Бу даврада ҳамма бир -бирини ҳимоя қилиши ва ўзаро фаровонликни таъминлаши керак. Бу доирадан ташқарида бўлган ҳар бир киши "бегона" бўлиб, унинг ниятлари сўроқ қилиниши керак. Шунинг учун ишбилармонлар (давлат амалдорлари каби) ўзлари биладиган ва ишонадиган одамлар билан бизнес қилишни афзал кўришади. Ўзаро хизмат кўрсатиш тизими билан чамбарчас боғлиқ бўлган маданий анъаналар совғалардир. Совға бериш ёки олиш шунчаки дўстона имо -ишорадан кўра кўпроқ нарсани англатади. Бу узоқ совғалар алмашинувини бошлаши мумкин. Мутахассис Жеффри Фейдиман шундай дейди: "Совғалар шунчаки катализатор. Идеал шароитда, бу жараён чексиз воқеалар занжирига айланиши керак, шу жумладан ташрифлар, совғалар, дўстона имо -ишоралар ва неъматлар, иштирокчидан иштирокчига ҳаёти давомида. Агар бирор нарса ташкилотнинг ўз мамлакатида корруптсия деб ҳисобланса ва бошқа мамлакатларда бу умумий қабул қилинган бизнес амалиёти бўлса, маҳаллий менежерлар қандай ҳаракат қилишлари керак? Компаниялар фақат ахлоқий жиҳатдан қулай бўлган мамлакатларда иш юритиши мумкин. Компания буюртмани олиши учун қандай тўловлар қонунийдир ва ходимларга совғалар қайси вақтда пора бўлиб кетади? "Мен компания нуқтаи назаридан тўлов қабул қилинишини текшириш учун иккита оддий қоидадан фойдаланаман", деб ёзади А. Cадбурй. - Тўлов тўлов ҳужжатида акс эттирилганми? Совға олувчи компания газетасида тилга олинишига эътироз билдирадими? " Биринчи қоида, барча тўловлар, ғалати туюлганидек, иш ҳақи жадвалида қайд этилишини ва қайд қилинишини таъминлайди. Иккинчи қоида, совғанинг қийматига ва унинг олувчига қандай таъсир қилишига қараб, пора ва совғани фарқлашга интилади.