Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон республикаси

3.3-расм. Почта бўлимининг ААТ асосида ташкил қилиниши 
Техник қарорларнинг ўта муҳимлигига қарамай, лойиҳалаштириш ва уни 
кейинчалик кам-кўстини тузатувчи иштирокчилар томонидан ишлаб 
чиқилаѐтган ақлий маҳсулотлар ААТнинг қимматлилигини ва ноѐблигини 
ташкил қилади. Бунда тизим фойдаланувчилари учун яхши ѐзилган, мажмуи 
ААТ ҳужжатларини ташкил қилувчи, фойдаланиш бўйича батафсил 
йўриқноманинг мавжудлиги тизимларнинг узоқ муддатлилиги ва барқарор 
фаолият юритиши учун жуда муҳим ва баъзан ҳал қилувчи аҳамиятга эга 
бўлади. 
ЭҲМ ва телекоммуникация техникасига асосланган турли синфлар ва 
белгиланишлардаги ахборот тизимлари ушбу фаннинг объекти бўлади. 
Информатика 
ва 
ахборот 
технологиялари 
уларни 
ишлаб 
чиқиш, 
лойиҳалаштириш, яратиш ва амалда фойдаланишнинг барча томонларини 
ўрганади. 
Ҳозирги вақтда ААТ жуда кенг тарқалган. ААТ таснифланиши бир қатор 
аломатлар 
бўйича 
амалга 
оширилади, 
ечилаѐтган 
вазифага 
кўра 
таснифланишнинг турли хилдаги аломатларини танлаб олиш мумкин. Бунда 
Почта 
бўлими 
Хабарни узатиш 
агенти 
Масофадан туриб 
фойдаланувчи 
Windows XP 
Windows NT 
Mac 
Unix 

---

43 
битта ААТнинг ўзи битта ѐки бир нечта аломатлар билан таърифланиши 
мумкин. ААТни таснифлашнинг аломатлари сифатида қуйидагилардан 
фойдаланилади: ҳудудни қамраб олувчи қўлланиш соҳаси, ахборот 
жараѐнларини ташкил қилиш, фаолиятни йўналтириш, белгиланиш, тузилма ва 
бошқалар. Фаолиятни йўналтириш бўйича ААТни таснифлаш 3.4-расмда 
келтирилган. 
3.4-расм. Фаолият кўрсатиш йўналиши бўйича ААТ таснифланиши 
Фаолият кўрсатиш соҳаси бўйича ахборот тизимлари қуйидаги йўналиш-
ларга ажратилади: саноат, транспорт, алоқа, қишлоқ хўжалиги ва ҳоказолар. 
Қўлланиш соҳаси бўйича асосий таснифий белги ахборот тизимлари ва 
технологияларини қўллаш соҳаси билан аниқланади.
Мамлакат миллий иқтисодиѐти ижтимоий маҳсулотни яратиш, истеъмол 
қилиш ѐки тақсимлашда иштирок этувчи иқтисодий-ташкилий объектларни 
(корхоналар, бирлашмалар, концернлар ва ҳоказолар) ўзида акс эттирадики, 
ИТИ, КБ, ОУЮ ААТ 
ЛАТ 
Эксперт тизимлар 
“Кутубхона” ААТ 
Фан ва 
маориф 
соҳаси 
Транспорт ААТ 
Савдода ААТ 
Банк, молия, кредит ААТ 
Ижтимоий жараѐнлар ААТ 
Ноишлаб 
чиқариш 
соҳаси 
Компаниянинг ААТ 
Йирик корхонанинг ААТ 
Ташкилотнинг ААТ 
Фирманинг ААТ 
Ишлаб 
чиқариш 
соҳаси