Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги заҳириддин муҳаммад бобур номидаги

Farg‘ona vodiysida keng tarqalgan dorivor o‘simliklarining 
mintaqalar bo‘yicha taqsimlanish ko‘rsatkichlari 
1-jadval 
 
Mintaqalar 
Oilalar soni 
(%) 
Turkumlar 
soni (%) 
Turlar soni 
(%) 
1. 
Tog‘oldi va tekislik 
7 ta 
9 ta 
9 ta (19.6%) 
2. 
Tog‘ va tog‘oldi 
13 ta
21 ta 
23 ta (50%) 
3. 
Adir, tog‘ va tekislik 
8 ta 
10 ta 
11 ta (23.9%) 
4. 
Cho‘l
1 ta 
1 
1 ta (2.17%) 
5. 
Tekislik 
2 ta 
2 
2 ta (4.34%) 
Jami 
31 (100%) 
43 (100%) 
46 ta (100%) 
Farg‘ona vodiysida keng tarqalgan dorivor o‘simliklar faunasi asosan tog‘ va 
tog‘oldi (50%), adir, tog‘ va tekislik (23.9%), hamda tog‘oldi va tekislik 
(19.6%) mintaqalarida domintant turlar sifatida, cho‘l va tekislikda nisbatan kam 
sondagi turlardan iborat ekanligi ma’lum bo‘ldi. 
Farg‘ona vodiysi dorivor o‘simliklari shiralari 2 oila va 34 urug‘ga mansub 
56 tur va 2 ta kenja turdan iborat. Ular oilalar bo‘yicha quyidagicha 
taqsimlangan: Lachnidae - 1 ta, Aphididae – 57 tur (2-jadval). 
2-jadval 
Farg‘ona vodiysida keng tarqalgan dorivor o‘simliklarda yashovchi 
shiralarining oilalar bo‘yicha taqsimlanishi 
t/r 
Oilalar nomi 
Urug‘lar soni, 
% nisbati 
Turlar soni,
% nisbati 
1. 
Lachnidae 
1 (3%) 
1 (2%) 
89 

---

2. 
Aphididae 
33 (97%) 
57 (98%) 
Jami
34 
58 
Tahlillardan ma’lum bo‘ladiki, shiralar faunasining asosiy qismini Aphididae 
oilasining vakillari egallab, umumiy turlar sonining 98 foizini tashkil qiladi. 
Ayni oilaning urug‘lar bo‘yicha ko‘rsatkichi ham yuqori bo‘lib, umumiy 
faunaning 97% ini tashkil qilgan. Farg‘ona vodiysi dorivor o‘simliklarida 
yashovchi shiralarning ikkinchi oilasi Lachnidaelarning yagona urug‘ va tur 
vakillari faunada monotipik xarakterga ega ekanligi bilan ajralib turadi. 
Yuqoridagilar asosida shuni ta’kidlash lozimki, bu turlar oziqlanish spektri 
qamrovining kengayib borishi ularning populyatsiya zichligi barqarorligida 
ma’lum ahamiyatga ega bo‘ladi.