Ўзбекистон Республикаси олий ва ўртa махсус таълим вазирлиги Заҳириддин Муҳаммад Бобур номидаги Андижон давлат университети

II. Дарс таҳлили тузилиш элементларига кўра қуйидагиларни аниқлайди
Долзарбликни сифат жиҳатдан аниқлаш, ҳаракат қилишнинг янги тушунча ва усулларини шакллантириш, кўникма ва малакаларни шакллантириш, дарснинг қайси элементлари ўқувчиларга тарбиявий таъсир кўрсатишини белгилаш. Шуларнинг барчаси дарс сифатини белгилайди.
5. Тарбиячи маҳоратининг мохияти.
Олий ўқув юрти битирувчилари кўпгина ўқув жараёнини ташкил этишга етарли даражада тайёр бўлганлари ҳолда, мактабда тарбиявий ишларни олиб боришга тайёр эмасликларини айтадилар. Ҳақиқатан ҳам кўпчилик ўқитувчилар учун тарбиячилик маҳорати ўқитувчилик маҳоратининг шаклланиши жараёнига нисбатан мураккаб ҳисобланади. Бунинг объектив сабаби аниқ, чунки тарбия тушунчаси таълим тушунчасига қараганда анча кенг ва таълимнинг тугал мақсади тарбия мақсадининг бирон бир томонини: ё ўқувчи интеллектуал қобилиятини, ё эстетик, ё аҳлоқий сифатларни тарбиялашга йўналтирилган. Тарбия жараёнининг шахс маҳорати асосларининг шаклланишидаги мураккаблик шахс хусусиятларидаги касбий шаклланишда тарбия жараёнининг зарур бўлган яхлит тизимини эгаллаши билан ҳам боғлиқ.
Бу ерда нимани назарда тутяпмиз?
Бошловчи педагог зиддиятли ҳолатларда ўқйгувчининг турли-туман хулқ усулларини танлашида унинг топқирлиги билан тарбия маҳоратиш боғлашга ўзида мойиллик сезади. Албатта, бу нарса муҳим, лекин моҳир тарбиячи усулларни танлаши билан кучли эмас.
А.С. Макаренко тарбиячи ипшарини кўриб чиқиб айтадики, тарбиячи фаолияти, аслида, мохияти билан ташкилотчилик фаолияти ҳам ҳисобланади. Демак, тарбиячи маҳорати, бошқа нарса эмас, балки болалар ҳаётини ташкил этувчи маҳоратдир. Тарбиячи маҳорати - ўқувчининг самарали ривожланишига таъсир этувчи педагогик ҳолатларни ярата билишда кўринади. Маҳоратда назария ва амалиёт узвийлиги.
Ҳеч қачон бирон бир муваффақиятли ҳаракат тушунилмаган ёки стихияли бўлмайди. Ҳар қандай самарали усулларнинг асосий ва етарли шарти шу мақсадга эришиш вазифаларини, йўл ва воситаларини, яъни тарбия жараёнининг қонуниятларини билиш демакдир.
Тарбия маҳорати - бу фақат етарли назарий бюшмяарни эгаллашгина эмас, балки тарбия қонуниятлари, болалар жамоалари ҳаётини ташкил этиш қонуниятларидан келиб чиқадиган барча восита, усул ва методларш ҳаётта, ижодий татбиқ эта билиш ҳамдир.