Ўзбeкистон рeспубликаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги

Клиник манзараси
. 
Янги туғилган чақалоқлар камдан–кам ҳолларда аденовирус 
инфекциясидан азият чекадилар, чунки йўлдош орқали онадан олинган 
пассив иммунитет мавжуд. Касаллик аниқ ифодаланган экссудатив 
компонент билан намоѐн бўлади. У фебрил, субфебрил ѐки ҳатто нормал тана 
ҳарорати, бошқа ўртамиѐна ифодаланган интоксикация белгилари шароитида 
бурун-ҳалқумдаги катарал симптомлар билан бошланади. Улар касаллик 
бошланганидан кейинги 2–4 кун ичида максимал даражага етади ва 2 ҳафта 
мобайнида давом этади. Энг характерли белгилар бўлиб катарал 
симптомлардир: ринит, конъюнктивит, фарингит. Кўпгина болаларда 

---

355 
жараѐнга бронхлар қўшилади, йўтал одатда нам, кам унумдор, ѐпишқоқ, 
нафас чиқариш қийинлашган, ҳансираш аралаш характерга эга. Янги 
туғилган чақалоқларда ва ѐш болаларда йўтал рефлекси паст, бу кекирдакда 
балғам тўпланишига олиб келади. «Қўлқиллаган» нафас юзага келади ва кўп 
сонли турли ўлчамдаги нам хириллашлар шаклидаги физикал ўзгаришлар 
узоқ вақт сақланиб қолади. Аденовирусли инфекцияси кўпинча нажаси 
чиқиши бузилиши билан бирга келади. 
Аденовирус инфекциясининг асоратлари орасида бронхиолит, 
зотилжамдан ташқари отит энг кенг тарқалган. Бошқа нафас йўлларининг 
инфекцияларига қараганда, кўпинча бу жараѐн тарқоқ бўлади: жигар, ичак, 
ошқозон ости бези, буйрак, буйрак усти безлари шикастланади. 
Риновирусли инфекция ўз ичига 113 та серотипни олган Picornoviridae
оиласи РНК-тутувчи вирус томонидан чақирилади. Улар юқори нафас 
йўллари касалликларининг асосий сабабчисидир, аммо янги туғилган 
чақалоқларда ва ѐш болаларда янада жиддий шикастланишлар ривожланиши 
қайд этилади. 
Инфекция манбаи касал одам. Қўзғатувчининг юқиши ҳаво-томчи ва 
контакт йўллари орқали содир бўлади. 
Клиник манзараси
. 
Касаллик одатда нормал ва субфебрил тана ҳарорат ѐки кучсиз 
ифодаланга интоксикация шароитида ўткир бошланади ва қисқа вақт давом 
этади. Асосий симптомлари бўлиб бурундан нафас олишда қийинчилик, 
ундан кейин бурундан кўп миқдорда шиллиқ-сувли ажралма келиши. Янги 
туғилган чақалоқларда ва ѐш болаларда ўпканинг шикастланиши билан 
кечадиган касалликнинг оғир шакллари учраши мумкин. 

---

356