¤збекистон республикаси олий ва ¤рта махсус таълим вазирлиги

Икки белгили тушунча
Дис - қизил ва катта
Буд - яшил ва катта
Вар - сариқ ва кичик
Роз - сариқ ва катта
Веч - яшил ва кичик
Қип-қизил ва ўрта ўлчамда
Зук - сариқ ва ўрта ўлчамда
Куд - зангор ва ўрта ўлчамда
Сио - қизил ва кичик ўлчамда


Уч белгили тушунча

Мук - қизил, учбурчак, кичик

Чар - қизил, юмалоқ, ўрта
Бес - қизил, тўртбурчак, катта
Нич - яшил, учбурчак, кичик
Сев - яшил, юмалоқ, ўрта
Бат - яшил, тўртбурчак, катта
Гут - сариқ, учбурчак, кичик
Ганн - сариқ, юмалоқ, ўрта
Сов - сариқ, тўртбурчак, катта

Юқоридаги рўйхатдан кўриниб турибдики, киритилган сунъий тушунчада биттадан то учтагача белги бор.

Шакллар мос ўлчамда, турли рангда қилиб (ҳаммаси бўлиб 27 та шакл) рангли қоғозлардан кесиб тайёрланади ва 8x8-см қилиб қирқилган картон карточкаларга ёпиштирилади. . -
Рангли шакллар ёпиштирилган карточкалар бола олдига ихтиёрий равишда ҳаммаси кўриниб турадиган ва ўргана оладиган қилиб териб қўйилади. Карточкалар 7 донадан 3 қатор ва битта 6 донали тўла эмас, қатор қилиб терилади.
Текширилувчи тадқиқотчи берган вазифа бўйича буйруқ берилгандан сўнг ўйлаб топилган тушунчани излашни бошлайди. Карточкалардан бирини олиб, уни бошқаларидан алоҳида қўйиб бу йўлда биринчи қадамни ташлайди. Тажриба ўтказувчи бу танланган карточкада изланаётган белги бор ёки йўқлигини тасдиқлайди, у эса изланаётган белгилар бор карточкаларни топгунча излашни давом эттиради. Тажриба ўтказувчи тасдиқлагач, текширилувчи бу тушунчага аниқлик киритиб, унда изланган белгиларнинг қай бири борлигини изоҳлаб бера олиши керак.
Тадқиқотчи текшириш бошида бир белгили, сўнгра эса 2 та белгили тушунчани, охирида 3 та белгили тушунчани ўйлаб топиши керак. Тушунчани ўйлаб туриб, текширувчи текширилувчига уч ҳарфдан иборат номни ва у ўзида мужассамлаштирилган белгиларни айтади.
Текширилувчига шу белгиларни ўзида акс эттирган карточкалар шаклини топиб, бу белгиларни санаб беришини ва шу орқали тушунчага аниқлик киритиши таклиф қилинади. Битта белгини ўзида жам қилган тушунча - ранг, шакл ёки ҳажми -текширувчи томонидан юқори рўйхатдан ихтиёрий танлаб олинади; икки белгили тушунча, ўртадаги рўйхатдан, уч белгини жам қилган карточка қуйидаги рўйхатдан танланади.
Текширилувчига учта вазифани ечиш учун 3 минутдан вақт берилади. Агар текширилувчи шу вақт ичида масалани ўзи еча олмаса текширувчи унга ёрдам беради: ўзи исталаётган белгиси бор карточкани олади ва дейди «Бу карточкада керакли белги бор» (Бола ўзи шу белгини топиб айтиб беради). Агар яна бир минутдан сўнг бола керакли белгини топа олмаса, текширувчи иккинчи маротаба ёрдам беради: исталаётган белги бор карточкани кўрсатади. Агар навбатдаги вазифани бажариш бошлангандан сўнг 5 минут ўтиб ҳам исталаётган тушунчага сўз билан аниқлик киритилмаса, унга яна худди ўша типдаги саволдан масала берилади. Агар бу вазифани ҳам уддалай олмаса тажриба тўхтатилади. Агар бола биринчи вазифани ўзи уддалай олган тақдирда белгини излаш ва аниқлаш ёки ёрдам бергандан кейин, унга навбатдаги ундан мураккаброқ вазифа берилади. Бунда 2 хил белгини излаш ва аниқлаш керак бўлади. Кўп белгили мураккаб масалалар болага бундан оддийроқларини уддалай олгандагина берилади.