Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги в. И. Зуев, О. Қодирхўжаев, М. М. Адилов, У. И. Акрамов сабзавотчилик ва полизчилик

Фотодаврийлик. Ўсимликларнинг ёруғлик ва қоронғиликка талабчанлиги эволутсия жараёнида пайдо бўлган ва у фотодаврийлик деб юритилади.
Мўътадил иқлимли минтақада ўсимликларнинг гуллаши ва маҳсулот бериши учун ёз пайти энг яхши давр ҳисобланади. Шунинг учун мўътадил иқлимли шароитда ўсадиган ўсимликларда узоқ муддат давомида ёруғда бўлиш эҳтиёжи вужудга келган ва ёруғлик уларнинг гуллаши ҳамда мева туга бошлаши учун зарурий шарт бўлиб қолган. Бошланғич ватани тропик минтақалар шароитидан бўлган ўсимликлар узоқ вақт давомида қоронғиликда бўлишга мослашгандир.
Сабзавот ўсимликлари кун узунлигига муносабатига кўра уч гуруҳга бўлинади: узун кун талаб ўсимликлар – карам, брюква, шолғом, турп, редиска, сабзи, ош лавлаги, пиёз, петрушка, салат, исмалоқ, шивит, сабзавот ловияси; қисқа кун талаб сабзавотлар – ловия, ош лавлагининг жанубий навлари, бодринг, помидор, тарвуз, қовун, қалампир, бақлажон, сабзавот жўхориси; бетараф деб аталувчи сабзавотларга мўътадил иқлим шароитида яратилган – бодринг, помидор ва полиз ўсимликларининг айрим навлари киради. Узун кун талаб қилувчи ўсимликларнинг гуллаш ва маҳсулот тўплаш босқичига ўтиши учун 14-17 кун керак бўлса, қисқа кун талаб килувчи ўсимлик ва қисқа кун талаб қилувчи ёввойи ўсимликлардан яратилган селектсион нав ҳамда дурагайлар ўз авлодлари каби куннинг узунлигига талабчан бўлмай бетарафликни намоён қиладилар. Помидорнинг айрим турлари фотодаврийликка у қадар сезгир бўлмайди.
Очиқ майдонда сабзавотлар етиштириш даврида уларнинг ёруғликка бўлган муносабатини қулай ҳолатга келтириш мумкин. Бунга асосан экиш муддатини тўғри танлаш, экиш қалинлиги, ернинг жанубга нишаблиги, ниҳоллар униб чиққанидан сўнг ягана қилиш, бегона ўтлардан ўз вақтида тозалаш каби ишларни амалга ошириш билан эришилади. Ёруғлик кучининг меъёридан ошиб кетишини экинларни гектардаги туп қалинлигини кўпайтириш, ўсимликларни оқлаш, оқ дока билан соя маҳсулот қилиш каби чора-тадбирлар ёрдамида камайтириш мумкин.
Ўсимликларни ҳимояланган ерларда ёруғлик билан тўлиқ таъминлаш учун ойнаванд беркитмаларини тоза сақлаш, ёруғликни яхши ўтказадиган материаллардан фойдаланиш ва ўсимликларни устки беркитмаларга яқин экиш билан қулай шароит яратилади. Ёруғлик етишмайдиган пайтларда улар сутканинг маълум соатларида электр чироқларидан фойдаланиб ёритилади. Айрим ҳолларда эса ўсимликлар фақат сунъий ёритиш ёрдами билан етиштирилади.