Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент кимё – технология институти


 НАЗАРИЙ-ЭКСПЕРИМЕНТАЛ ТАДҚИҚОТЛАР



Download 399,2 Kb.
Pdf ko'rish
bet9/25
Sana22.02.2022
Hajmi399,2 Kb.
#95946
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   25
Bog'liq
ilmij tadqiqot metodologiyasi

3. НАЗАРИЙ-ЭКСПЕРИМЕНТАЛ ТАДҚИҚОТЛАР
НАТИЖАЛАРИНИ ТАҲЛИЛ ҚИЛИШ


60
Назарий ва экспериментлар тадқиқотларни биргаликда таҳлил
қилишдан асосий мақсад - эксперимент натижалари билан ишчи гипотеза
илгари сурган фикрларни қиёслаш.
Назарий 
(ишчи 
гипотезага 
мувофиқ)
ва 
экспериментал
маълумотларни қиёслашда турли мезонлардан фойдаланилади. Масалан,
экспериментал маълумотларни берилганлардан, назарий боғлиқлик
асосидаги ҳисоблашлар туфайли олинган минимал, ўртача ва максимал
четга чиқиш.
Аммо, энг ишончли деб, эксперименталга назарий боғлиқ
айний
(мувофиқ) мезонлар ҳисобланади.
Ишчи гипотезани эксперимент маълумотлари билан
қиёслаш
натижасида қуйидаги ҳоллар кузатилиши мумкин:
1.
Ишчи гипотеза тўлиқ ёки деярли тўлиқ экспериментда
тасдиқланади. Бундай вазиятда ишчи гипотеза назарий қоида, азарияга
кўра исботланган бўлади.
2.
Ишчи гипотеза экспериментда қисман тасдиқланади, қолган
ҳолларда унга зид бўлади. Мазкур ҳолда ишчи гипотеза эксперимент
натижасига тўлиқ ёки деярли тўлиқ мосланиши учун модификацияланади.
Ишчи 
гипотеза 
ўзгаришини 
тасдиқлаш 
мақсадида 
тўғриловчи
эксперимент ўтказилади. Шундан сўнг гипотеза, биринчи галдаги каби,
назарияга айланади.
3.
Ишчи гипотеза эксперимента тасдиқланмайди. Бундай ҳолда
аввал қабул қилинган гипотеза тўлиқ кўриб чиқилади яъни янгиси ишлаб
чиқилади. Салбий илмий натижалар эса янги гипотеза излаш доирасини
торайтириш имконини беради.
Гипотеза назарий қоида деб тан олингач, хулосалар ва (ёки)
таклифлар ифода топади, яъни тадқиқот натижасида олинган янгиси,
моҳиятлиги илгари сурилади. Асосий хулосалар миқдори 5...10 тадан


61
ошмаслиги керак. Асосий хулосалар билан бир қаторда айрим ҳолда
бошқа хулосалар ҳам қилиш мумкин (масалан 2- даражали).
Барча хулосалар икки гуруҳга бўлинади: илмий ва ишлаб чиқариш.
Илмий хулосаларда янгилик ҳиссаси кўрсатилади, булар бажарилган
тадқиқотлар туфайли фанга киритилган бўлади. Ишлаб чиқариш
хулосалари, фойда билан боғлиқ бўлади, буларни иқтисодиёт соҳасида
ўтказилган экспериментлар беради.

Download 399,2 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   25




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish