Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент давлат иқтисодиёт университети ж. Ж. Жалолов, И. А. Ахмедов, С. Н. Абдураҳимов

Асосий таянч тушунчалар
Инвестиция— ишлаб чиқаришни ривожлантириш мақсадида мамлакат ёки чет элларда иқтисодиётнинг турли тармоқларига узоқ муддатли капитал (сармоя,техника ва технология) киргизиш.


Ялпи инвестициялар - бу ишлаб чиқариш воситаларининг истеъмол қилинган қисмини қоплаш ҳамда уларни қўшимча ўсиши мақсадида ишлаб чиқариш жамғармалари ва аҳоли маблағлари қўйилмаларидир.


Соф инвестициялар — ялпи (умумий) инвестициялар билан эскирган ишлаб чиқариш воситаларини алмаштиришга сарфланган суммалар ўртасидаги фарқ сифатида белгиланадиган инвестициялар.


Реал инвестициялар – пул маблағларини корхонанинг моддий ва номоддий активларига сарфланишидан иборат.
Молиявий инвестициялар – маҳаллий ва хорижий мамлакатларнинг пул бирликлари, акциялар, облигациялар ва бошқа қимматли қоғозлар ҳамда тенглаштирилган бойликлардан иборат.


Қўшма корхона – чет эл мамлакати ва унинг сармояси иштирокидаги ташкил этилган корхона.
Тaкрoрлaш вa мунoзaрa учун сaвoллaр
1. Инвeстициянинг иқтисодий моҳиятини тушунтириб беринг ?
2. Инвeстиция дастурининг мақсади ва вазифалари нималардан иборат ?
3. ТИФ ни ривожланишида инвестицияларнинг аҳамияти ?
4. Қўшма корхоналарнинг мамлакат иқтисодиётида тутган ўрни ?
5. Хорижий инвeстицияларни миллий иқтисодиётга жалб қилишнинг қандай шакллари мавжуд ?
7-Боб. Ташқи иқтисодий фаолиятда рақобат

7.1. Рақобатнинг моҳияти, шакллари ва усуллари.

7.2. Фирмаларнинг ташқи иқтисодий фаолиятдаги рақобат стратегияси.
7.3. Ташқи иқтисодий фаолиятда мамлакатларнинг рақобат устунлигидаги муваффақиятлари сири.
7.4. Ташқи иқтисодий фаолиятда рақобат устунлигини яратиш ва сақлаб қолиш.
7.5. Ташқи савдо айланмасини диверсификация қилиш , экспортнинг товар ва географик таркибини такомиллаштириш.


7.1. Рақобатнинг моҳияти, шакллари ва усуллари

Рақобат кўп қиррали иқтисодий ҳодиса бўлиб, у бозорнинг барча субъектлари ўртасидаги мураккаб муносабатларни ифодалайди. Рақобат – бозор субъектлари иқтисодий манфаатларининг тўқнашувидан иборат бўлиб, улар ўртасидаги юқори фойда ва кўпроқ нафлиликка эга бўлиш учун кўрашни англатади.

Бу муносабатларни қийматнинг меҳнат ва нафлилик назарияларини синтез қилиш усулини давом эттирган ҳолда қуйидаги кўринишда ифодалаш мумкин (-чизма).

Истеъмолчи ва харидорлар ўртасида

Рақобат

Кўпроқ нафлиликка
эришиш

Кўпроқ фойда
олиш

Асосий
мақсадлари

Ишлаб чиқарувчи ва сотувчилар ўртасида