Х=а*1000 в Х- тупроқнинг 100 г мг/эквиваленти
а-сувли сўрим аниқланган анион ва катионларнинг фоизи.
в- эквивалент оғирлиги.
Тупроқдаги натрий ва калий йиғиндисини ҳисоблаш йўли билан аниқлаш. Бу элементларни аниқлаш учун анионларнинг миллиграмм эквивалент йиғиндисидан (НСО3-, CI-, SO4--) катионларнинг мг/экв йиғиндиси айириб ташланади, келиб чиққан сон NaҚ га тенг бўлган мг/эквивалентга тенглигини билдиради.
Na Қ K нинг фоиз миқдори қуйидаги формула бўйича топилади:
Х- NaҚK нинг фоиз миқдори
а- мг/экв.
в- эквивалент оғирлиги.
Сувли сўрим ва чиринди анализининг натижаси ва якунига қараб тупроқнинг шўрланиш даражаси аниқланади.
Ҳар қайси даладаги шўрланиш даражасининг хусусияти, шўрланиш даражасини ва турини пухта ўрганиш учун тупроқнинг устки ҳайдаладиган қатламидан ва қуйи қатламларидан олинган тупроқ намуналарини анализ қилиш керак. Сизот сувлар юза бўлган жойларда ҳам у юқоридагича анализ қилинади.
Саволлар.
1.Сувли сўрим қандай тайёрланади?
2.Қуруқ қолдиқ қандай аниқланади?
3.Тупроқдаги хлор ва сульфат ионини аниқлаш ишлатиладиган реактивлар?
4.Тупроқдаги кальций ва магний ионларини титрлашда ишлатиладиган реактив?
5.Тупроқда ўсимлик учун қандай зарарли тузлар учрайди?
Мавзулар бўйича умумий саволлар
1.Лабораторияда ишлашда нималарга эътибор берилади.
2.Далада ва лабораторияда техника хавфсизлигига риоя қилиш нима учун керак?.
3.Техник ва аналитик тарозилардан қандай фойдаланилади?
5.Эритмаларларни титрлаш,чўкмага тушиш қоидалари?
6.Кимёвий реактивларни ишлатиш қоидалари?
7.Қандай эритмалар тайёрланади?
8.Тупроқни далада текширишда керакли асбоблар?
9.Дала-камерал ишлар нима?
10.Кесма қазиш техникаси ва усуллари?
11.Тупроқнинг генетик қатламларини далада ўрганиш?
12.Тупроқ қатламларидан намуна қандай олинади?
13.Тупроқ намунларига ёрлиқ нима учун ёзиб қўйилади?.
14.Далада тупроқнинг хажм оғирлиги кимнинг усулида қандай аниқланади?.
15.Тупроқнинг солиштирма оғирлиги қандай усулда аниқланади?
16.Тупроқ ғоваклиги деганда нимани тушунасиз ва ахамияти?
17.Тупроқнинг механик таркибини аниқлашнинг қандай усуллари бор?
18.Тупроқнинг механик таркибини аниқлашда қуруқ элаш усулида элаклар йиғмасини айтиб беринг?
19.Қуруқ элаш усулида тупроқнинг механик зарралари қандай ҳисобланади?
20.Тупроқнинг механик таркибининг бўтаналаш(лойқалатиш)усулини айтиб беринг?
21.Механик таркибни аниқлашда қандай элакдан ўтган ва қанча тупроқ олинади?
22.Қандай реактивдан фойдаланилади?
23.Цилиндрнинг хажми қанча ва нима учун керак?
25.Цилиндрга кийдирилган элакчалар диаметри неча миллиметрли ва қандай зарралар аниқланади?
26.Механик зарралар гурухи нечта ва қандай?
27.Цилиндрдаги лойқани қандай аниқлаймиз?
28.Тупроқдаги тузларни аниқлаш усули?
29.Сувли сўрим анализи нима учун керак?
30.Сувли сўрим тайёрлаш усул?
31.Сўрим тайёрлашда қанча тупроқ керак?
32.Қандай фильтрдан фойдаланамиз?
33.Сўрим деб нимага айтилади?
34.Қуруқ қолдиқ тайёрлаш усули?
35.Қуруқ қолдиқни аниқлашда қанча сўрим олинади?
36.Қуруқ қолдиқ нима?
37.Пиёлача нима учун керак?
38.Қуруқ қолдиқни аниқлаш формуласи?
39.Тупроқнинг шўрланиш даражаси қандай аниқланади?
40.Ишқорийликни аниқлаш усули?
41.Тупроқнинг ишқорийликлиги нималарга боғлиқ?
42 Қанча сўрим олинади?
43. Ишқорийликни аниқлашда керакли реактивлар?
44. Ишқорийликни ҳисоблаш формуласи?
45. Ишқорийликни аниқлашда қандай реактив билан титрланади?
46.Хлорни аниқлаш усули?
47.Хлорни аниқлашда қанча сўрим олинади?
48.Хлорни аниқлашда қандай реактивлар керак?
49.Тупроқда хлор иони ошиб кетса нима бўлади?
50.Шўрланиш даражаларини айтиб беринг ?
51.Сульфатни аниқлаш усули?
52.Сульфатни аниқлашда қанча сўрим керак?
53. Сульфатни аниқлашда қандай реактивлар керак?
54. Сульфат ошиб кетса нима бўлади
55.Кальцийни аниқлаш усули?
56. Кальцийни аниқлашда қанча сўрим олинади?
57.Кальцийни аниқлашда керакли реактивлар?
58.Қанча мурексид керак?
59.Қанча ишқор (NaOH) керак?
60 Кальцийни аниқлашда қандай реактив билан титрланади?
61.Кальцийни аниқлашда сўрим қандай рангдан қайси рангга ўтади?
62.Кальцийни ҳисоблаш формуласи ва натижаси?
63.Қайси катионлар қайси анионлар билан бирикади?
64.Кальцийни аниқлашда суюқлик ҳажми қанча миллилитрга етказилади?
65.Магнийни аниқлаш усули?
66.Магнийни аниқлашда қанча сўрим олинади?
67.Магнийни аниқлашда керакли реактивлар?
68.Магнийни аниқлашда қанча буфер эритма солинади?
69.Қанча хромаген керак?
70.Колбадаги суюқлик миқдори дистирланган сув солиниб, неча
миллилитрга етказилади?
71.Магнийни аниқлашда қандай реактивдан фойдаланиб, титрланади?
72.Магнийни аниқлашда сўрим қандай рангдан қайси тусга ўтади?
73.Магнийни аниқлашда қандай реактивлар керак?
74.Магнийни аниқлашда ишлатиладиган кимёвий эритма?
75.Натрий ва калийни хисоблаш?
