Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент Давлат техника университети Р. Ф. Мингазов, Х. C исахўжаев, Р. К. Чембаев

X боб. БУҒ ҲОСИЛ ҚИЛУВЧИ ВА БУҒ ҚИЗДИРУВЧИ ЮЗАЛАР


10.1 Буғ қозонини истиш юзаларининг иссиқликни ¢зига
олиши

Ўтхона экранлари - қозоннинг радиацион киздириш сиртларидир. У сув циркуляциясининг умумий тизимига киради ва ёнаётган ёқилғининг аланга нуридан ҳамда ўтхона газларидан чиқаётган иссиқликни қабул қилади. Экран сиртлари камера деворларини шлакланиш ва иссиқликнинг нурланиши таъсирида бузилишдан ҳимоя қилади, ўтхонадан чиқаётган газлар эса ўз ҳароратини пасайтиради. Ўтхона экранлари ёқилғидан чиққан умумий иссиқликнинг 35-50% ни қабул қилади.

Ҳар-хил иситиш юзаларидаги ишчи жисмнинг иссиқликни ўзига олишининг тақсимланиши 10.1 - жадвалда кўрсатилган.
Жадвалдан кўриниб турибдики, ўрта босимли қозонларда (4МПа) экраннинг радиация орқали олган иссиқлиги, тўла буғланиш (62%) учун камлик қилади. Шунинг учун етмаган иссиқликни қайнайдиган экономайзер орқали таъминлов суви қабул қилади, сув қайнайди ва сув-буғ аралашмаси барабанга юборилади.
Юқори босимли қозонларда (10 МПа ва юқори) экран қувурларини радиация орқали олган иссиқлик миқдори сувни тўла буғлантиради ва шунинг учун бу қозонларда қайнамайдиган экономайзерлар ишлатилади.
Ўта юқори босимли қозонларда (14 МПа ва юкори) ўтхонанинг пастки қисмида жойлашган экранлар экономайзер ролини бажаради. Бу экономайзер - радиацион экономайзер деб аталади. Унинг юқорисида радиацион сиртлар ўрнатилади. Бу сиртларда сув ҳолатидан буғ ҳолатига ўтиш, яъни фаза ўзгариши содир бўлади ва буғ ҳосил бўлиши ва ўта қизиши бошланади.


10.1 - ж а д в а л

Ўта қизиган буғнинг босими, МПа	Ўта қизи-ган буғ-нинг ҳа-рорати,^0С	Таъминот сувининг ҳарорати, ^0С	Иситиш сиртларида иссиқлик тақсимланиши, %
			Буғлан-тирувчилар	Буғни ўта қиздирув-чилар	Экономайзерлар
4 10 14 14 26,5	440 540 560 545/545 565/570	145 215 230 240 260	62 49 40 35 --	19 30 35 44 58	19 21 25 21 42