Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент кимё-технология институти



Download 367 Kb.
bet4/6
Sana24.02.2022
Hajmi367 Kb.
#195879
1   2   3   4   5   6
Bog'liq
V B – ГУРУҲЧА ЭЛЕМЕНТЛАРИ(1)

V В – гуруҳ элементлари


Ванадий


728. V – ванадий

Оч-кулранг металл; болғаланувчан (VN ва VC қўшимчалари билан жуда қаттиқ ва мўрт), қийин суюқланувчан. Нам ҳавода хиралашмайди. Майда дисперс кукун кўринишида пирофор. Сув, суюлтирилган кислоталар, ишқорлар, аммиак гидрати билан таъсирлашмайди. Эритмада V2+ – бинафша, VO2+ – кўк ва VO2+ қизил рангли. Концентрланган сульфат ва нитрат кислоталар, «зар суви», фторид кислота, водород, кислород, галогенлар, олтингугурт, азот, фосфор, углерод, аммиак билан реакцияга киришади. Те-мир билан қотишмаси – феррованадий (35 – 80% V) саноат учун муҳимдир. Олиниши: 72910, 7368, 7401 га қаранг.


Mr = 50,942; d = 5,96 – 6,12; tсуюқ = 1920 °C; tқайн = 3450 °C.

1. V + 3H2SO4(конц., иссиқ) = (VO)SO4 + 2SO2↑ + H2O.


2. V + 6HNO3(конц., иссиқ) = (VO2)NO3 + 5NO2↑ + 3H2O.
3. 3V + 12HCl(конц.) + 4HNO3(конц.) = 3VCl4(c)↓ + 4NO↑ + 8H2O.
4. 2V + 12HF(конц., иссиқ) = 2H3[VF6] + 3H2↑.
5. 4V + 4NaOH + 5O2 = 4NaVO3 + 2H2O (500 – 650 °C),
4V + 12NaOH + 5O2 = 4Na3VO4 + 6H2O (750 – 900 °C).
6. 2V + H2 2VH(кулранг).
7. 4V(кукун) + 5O2 = 2V2O5 (400 – 500 °C).
8. 2V + 5F2 = 2VF5 (300 °C, p),
V(кукун) + 2Cl2 = VCl4 (200 – 350 °C, Cl2 оқимида).
9. V VBr2(жигарранг), VBr3(қора) [400 – 600 °C],
V α-VI2(қора), β-VI2(қизил), VI3(қора) [300 – 500 °C].
10. V(кукун) VS, VS2, V2S3, V(S22–)2 (400 – 1000 °C).
11. 2V + N2 = 2VN (900 – 1350 °C),
V + VN = V2N (1100 – 1400 °C).
12. V VP, VP2, V2P, V3P (500 – 550 °C).
13. V VC, V2C (1300 °C).
14. 2V + 2NH3 = 2VN + 3H2 (900 – 1350 °C).


729. V2O5ванадий (V)-оксид

Навахоит ёки алаит (гидрати). Зарғалдоқ аморф кукун ёки қизғиш-жигарранг кристаллар. Сув буғи билан ҳайдалади. Қиздирилганда суюқланади ва қай-найди. Сув билан жуда кам таъсирлашади. Эритмадан V2O5·nH2O (n = 1, 2, 3) сариқ гидрати чўкади. Махсус шароитларда коллоид эритма ҳосил бўлади. Амфотерлик хоссаларни намоён этади (кислотали хоссалари устунроқ тура-ди); кислоталар, ишқорлар билан реакцияга киришади. Сувли муҳитда типик қайтарувчилар билан таъсирлашади, юқори ҳароратда водород, кальций ва углерод билан қайтарилади. Олиниши: 7287, 7301, 7, 7321, 3 га қаранг.


Mr = 181,88; d = 3,357; tсуюқ = 690 °C; tқайн = 1800 °C (p); ks = 0,07(25 – 100).

1. 2V2O5 = 4VO2 + O2 (700 – 1250 °C, V6O13 қўшимчаси).


2. 5V2O5(қ) + 7H2O F H2V10O284– + 4H3O+ (кам даражада боради).
3. V2O5 + 2H2O(буғ) = H4V2O7(г) (100 °C).
4. V2O5 + 6HCl(конц.) = 2(VO)Cl2 + Cl2↑ + 3H2O (қайн.).
5. 2V2O5 + 4H2SO4(конц.) 4(VO)SO4 + 4H2O + O2 (қайн.),
V2O5 + 2HNO3(конц.) = 2(VO2)NO3 + H2O.
6. V2O5 + 6MOH(10%-ли) = 2M3VO4 + 3H2O (M = Na, K),
V2O5 + 2(NH3·H2O)[конц.] = 2NH4VO3 + H2O.
7. V2O5 + Na2CO3(конц.) = 2NaVO3 + CO2 (қайн.).
8. V2O5 + 2H2 = V2O3 + 2H2O (400 – 500 °C).
9. V2O5 + 5Ca = 2V + 5CaO (950 °C).
10. V2O5 + Fe2O3 + 8C(кокс) = 2(V, Fe)[феррованадий] + 8CO (1000 °C).
11. V2O5 + 3C(кокс) + 6Cl2 = 2VCl3O + 3CCl2O (300 – 350 °C).
12. V2O5 + 3H2SO4(суюл.) + S = V2(SO4)3↓ + SO2↑ + 3H2O (қайн.).
13. V2O5 + 10HCl(суюл.) 2VCl3 (катод) + 2Cl2↑ (анод) + 5H2O.


730. (VO)SO4ванадил сульфат

Кўк, термик беқарор. Кристаллогидрат кўринишида сувда яхши (бироқ секин) эрийди, концентрланган сульфат кислотада қайнатилгандан кейин ранги яшил ва сувда амалда эримайдиган бўлиб қолади. VO2+ иони эритмада [V(H2O)5O]2+ тузилишга эга. Концентрланган нитрат кислота, ишқорлар таъсирида парчаланади. кислотали муҳитда рух билан қайтарилади, калий перманганат билан оксидланади. Олиниши: 7281, 7295, 7327 га қаранг.


Mr = 163,00; d = 2,21 (кр); ks = 112,75(22).

1. 2(VO)SO4 = V2O5 + SO2 + SO3 (520 – 530 °C).


2. (VO)SO4·3H2O = (VO)SO4 + 3H2O (260 – 280 °C).
3. (VO)SO4 + 5H2O = [V(H2O)5O]2+(кўк) + SO42–,
[V(H2O)5O]2– + H2O F [V(H2O)4O(OH)]+ + H3O+; pKk = 2,65.
4. (VO)SO4 + 2HNO3(конц.) = (VO2)NO3 + NO2 + H2SO4.
5. (VO)SO4 + 2NaOH(суюл.) = VO(OH)2↓ + Na2SO4.
6. (VO)SO4 + 4HCl(суюл.) + H0(Zn) VCl3 + H2SO4 + HCl + H2O.
7. 10(VO)SO4(конц.) + 2KMnO4 + 7H2O = 5V2O5↓ + 2MnSO4 + 7H2SO4 + K2SO4 (суюл. H2SO4 да қайн.).
8. (VO)SO4[H2SO4(конц.)] H[V(SO4)2], VSO4 (катод).
731. NaVO3натрий метаванадат

Оқ, парчаланмай суюқланади. Сувда яхши эрийди, рангсиз VO3 иони три-мерланади (V3O93–), эритма парчаланиши натижасида тез сарғаяди. Кучли кислоталар, ишқорлар таъсирида парчаланади. Водород пероксид билан таъсирлашади. Алмашиниш реакцияларига киришади. Олиниши: 7285, 7297, 7325, 7333 га қаранг.


Mr = 121,88; d = 2,79 (кр); tсуюқ = 630 °C;
ks = 21,1(25), 38,8(75).

1. NaVO3·2H2O = NaVO3 + 2H2O (300 – 400 °C).


2. 3NaVO3(суюл.) + 12H2O = 3[Na(H2O)4]+ + V3O93–,
5V3O93– + 3H2O HV10O285–(сариқ) + 5HVO42–.
3. 10NaVO3(суюл.) + 2H2SO4(суюл.) = Na6V10O28 + 2Na2SO4 + 2H2O,
2NaVO3(конц.) + 2H2SO4(конц.) = V2O5↓ + 2NaHSO4 + H2O.
4. 2NaVO3 + NaOH(суюл.) = Na3HV2O7,
NaVO3(тўйинган) + 2NaOH(конц.) = Na3VO4↓ + H2O.
5. NaVO3 + NH4Cl(конц.) = NH4VO3↓ + NaCl.
6. NaVO3 + 2H2O2(конц.) + HNO3(конц.) = H3[VO2(O22–)2] + NaNO3 + H2O.


732. NH4VO3аммоний метаванадат

Оқ, қиздирилганда парчаланади. сувда ёмон эрийди, эритма тез сарғаяди. Аммиак гидрати билан таъсирлашмайди. Кислоталар, ишқорлар таъсирида парчаланади. Водород, аммоний гидросульфит билан қайтарилади. Олини-ши: 7296, 7315 га қаранг.


Mr = 116,98; d = 2,326; ks = 0,52(15), 1,6(50).

1. 2NH4VO3 = V2O5 + 2NH3 + H2O (50 – 150 °C, вак.; 500 – 550 °C ҳавода).


2. 3NH4VO3(суюл.) = 3NH4+ + V3O93–,
5V3O93– + 3H2O HV10O285–(сариқ) + 5HVO42–.
3. 2NH4VO3 + 2HCl(суюл.) = V2O5↓ + 2NH4Cl + H2O,
2NH4VO3 + 2HCl(конц.) + (n – 1) = V2O5·nH2O(коллоид) + 2NH4Cl.
4. NH4VO3 + 3NaOH(конц.) = Na3VO4 + NH3↑ + 2H2O (қайн.).
5. 2NH4VO3 + M2CO3(конц.) = 2MVO3 + 2NH3↑ + CO2↑ + H2O
(қайн., M = Na, K).
6. 2NH4VO3 + 2H2 = V2O3 + 2NH3 + 3H2O (700 – 750 °C).
7. 4NH4VO3 + 2NH4HSO3 + 5H2SO4(суюл.) = 4(VO)SO4 + 3(NH4)2SO4 + 6H2O
(қайн.).
8. NH4VO3 + 2NH4HS + 2H2S = (NH4)3[VS4](бинафша) + 3H2O
(суюл. NH3·H2O да).
9. 12NH4VO3 + H3PO4(конц.) + 5HCl(суюл.) = (NH4)7[PV12O36] + 5NH4Cl + + 4H2O.
733. Na3VO4натрий ортованадат

Оқ, парчаланмай суюқланади. Совуқ сувда яхши эрийди (анион бўйича гид-ролизланади). Қайноқ сув, кучли кислоталар таъсирида парчаланади. кисло-тали муҳитда рух билан қайтарилади, водород пероксид билан реакцияга киришади. Олиниши: 7285, 7296, 7314, 7324 га қаранг.


Mr = 183,91; tсуюқ = 866 °C; ks = 22,17(25).

1. Na3VO4·10H2O = Na3VO4 + 10H2O (t > 300 °C).


2. Na3VO4(суюл.) + 12H2O(совуқ) = 3[Na(H2O)4]+ + VO43–,

  1. VO43– + H2O F HVO42– + OH; pKa = 2,87,

HVO42– + H2O F H2VO4 + OH; pKa = 5,05;

  1. 2HVO42– F HV2O73– + OH.

3. Na3VO4 + H2O = NaVO3 + 2NaOH (қайн.).
4. 10Na3VO4(суюл.) + 12H2SO4(суюл.) = Na6V10O28 + 12Na2SO4 + 12H2O,
2Na3VO4(конц.) + 6H2SO4(конц.) = V2O5↓ + 6NaHSO4 + 3H2O.
5. 2Na3VO4(тўйинган) + 2HClO4(4 M) = Na4V2O7↓ + 2NaClO4 + H2O (0 °C).
6. 2Na3VO4 + 6H2SO4 + Zn 2(VO)SO4 + 3Na2SO4 + ZnSO4 + 6H2O.
7. Na2VO4 + 4H2O2(конц.) = Na3[V(O22–)4](кўкимтир-бинафша) + 4H2O.
8. 2Na3VO4 + 6H2O 2V(OH)3↓ (катод) + O2↑ (анод) + 6NaOH
(N2 атмосферасида).


734. VF5ванадий (V)-фторид

Қаттиқ оқ модда, рангсиз. Қовушқоқ суюқлик. Осон суюқланувчан, паст ҳароратда қайнайди. Сув, ишқорлар билан шиддатли реакцияга киришади. Фторокомплекслар ҳосил қилади. Олиниши: 7288 га қаранг.


Mr = 145,93; d(қ) = 2,117; tсуюқ = 19,5 °C; tқайн = 47,9 °C.

1. VF5 + H2O(намлик) = VOF3(сариқ) + 2HF.


2. 2VF5 + 5H2O = V2O5↓ + 10HF.
3. VF5 + 2H2O = H[V(OH)2F4]? + HF (0 °C, конц. HF да).
4. 2VF6 + 10NaOH(суюл.) = V2O5↓ + 10NaF + 5H2O.
5. VF5(c) + MF = M[VF6] (M = K, Ag).
6. VF5(c) F VF4+ + [VF6].



Download 367 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish