Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент кимё-технология институти



Download 367 Kb.
bet5/6
Sana24.02.2022
Hajmi367 Kb.
#195879
1   2   3   4   5   6
Bog'liq
V B – ГУРУҲЧА ЭЛЕМЕНТЛАРИ(1)

735. VCl2ванадий (II)-хлорид

Оч-яшил (йирик кристаллари – қора), VCl3 ва VCl4 га нисбатан гигро-скоплиги пастроқ. Термик барқарор. Муздек сувда яхши эрийди, кислотали муҳитда парчаланади. Кристаллогидратлар ҳосил қилмайди. Ишқорлар билан таъсирлашади. Жуда кучли қайтарувчи. Хлорокомплекслар ҳосил қилади. Олиниши: 7361, 7, 11, 7378 га қаранг.


Mr = 121,85; d = 3,09;
tсуюқ ≈ 1350 °C.

1. VCl2 + 6H2O = [V(H2O)6]2+(бинафша) = 2Cl (0 °C, N2 атмосферасида),


[V(H2O)6]2+ + H2O F [V(H2O)5(OH)]+ + H3O+; pKk = 6,46.
2. 2VCl2 + 2HCl(суюл.) 2VCl3 + H2↑ (20 – 80 °C).
3. VCl2 + H2SO4(конц.) = (VO)Cl2 + SO2↑ + H2O,
VCl2 + 3HNO3(конц.) = (VO2)Cl + 3NO2↑ + H2O + HCl.
4. VCl2 + 2NaOH(суюл.) = V(OH)2↓ + 2NaCl (0 °C, N2 атмосферасида).
5. VCl2 + H2O + 2AgNO3 = (VO)Cl2 + 2Ag↓ + 2HNO3.
6. VCl2 + MCl = M[VCl3] (суюқлантирилганда; M = K+, Tl+, NH4+),
VCl2 + 2MCl = M2[VCl4] (суюқлантирилганда; M = K, Cs).


736. VCl3ванадий (III)-хлорид

Бинафша рангли, учмас. Сувда ёмон эрийди (нордонлаштирилган сувда яхшироқ эрийди). Яшил рангли VCl3·3H2O кристаллогидрати қуйидаги тузи-лишга эга: [V(H2O)4Cl2]Cl·2H2O. Сув, оксидловчи-кислоталар, аммиак гид-рати билан таъсирлашади. Кучли қайтарувчи, кучсиз оксидловчи. Хлоро-комплекслар ҳосил қилади. Олиниши: 72913, 7371, 7, 9 га қаранг.


Mr = 157,30; d = 2,87.

1. 2VCl3 = VCl2 + VCl4 (400 – 500 °C, N2 оқимида),


VCl3 = 2VCl2 + Cl2 (500 – 800 °C, N2 атмосферасида).
2. VCl3·6H2O(яшил)↓ F VCl2(тўйинган) + 6H2O (0 °C, HCl атмосферасида).
3. VCl3 + 6H2O = [V(H2O)6]3+ + 3Cl (4 M HClO4 да),
[V(H2O)6]3+(суюл.) + H2O F [V(H2O)5(OH)]2+ + H3O+; pKk = 2,92,
2[V(H2O)5(OH)]2+ F [V2(H2O)10O]4+(жигарранг) + H2O.
4. VCl3 + 4H2O = [V(H2O)4Cl2]+ + Cl (конц. HCl да).
5. 2VCl3 + H2SO4(конц.) = 2(VO)Cl2 + SO2 + 2HCl,
VCl3 + 2HNO3(конц., иссиқ) = (VO2)Cl + 2NO2 + 2HCl.
6. VCl3 + 3NaOH(суюл.) = V(OH)3↓ + 3NaCl,
VCl3 + 3(NH3·H2O)[конц.] VO(OH)↓ + 3NH4Cl + H2O (қайн.).
7. VCl3 + H0(Zn, суюл. HCl) VCl2 + HCl,
2VCl3 + H2 = 2VCl2 + 2HCl (400 °C),
2VCl3 + 3H2 = 2V + 6HCl (t > 900 °C).
8. VCl3 K[VCl4], K3[VCl6], K2[V2Cl9] (800 °C).
9. 2VCl3 + 12CO + 4Mg = Mg[V(CO)6]2↓ + 3MgCl2 (135 °C, p, пиридинда),
Mg[V(CO)6]2 + 2HCl = [V(CO)6] + MgCl2 + H2↑ (20 °C, эфирда).
10. VCl3 + 3Na(C5H5) = [V(C5H5)2] + 3NaCl + C5H50 (диоксанда қайн.).
11. 2VCl3 2VCl2 (катод) + Cl2↑ (анод) [суюл. HCl да].
737. VCl4ванадий (IV)-хлорид

Тўқ-қизил суюқлик, қовушқоқ, оғир, учувчан. Қиздирилганда, ёруғликда, нам ҳавода парчаланади («тутайди»). Махсус шароитда VCl3[VCl5] (tсуюқ = 260 °C) тузилишли жигарранг қаттиқ димер V2Cl8 олинган. Муздек сув билан аралашмайди. Иссиқ сув, концентрланган кислоталар, ишқорлар, водород фторид билан реакцияга киришади. Водород билан қайтарилади. Хлороком-плекслар ҳосил қилади. Олиниши: 7283, 8, 7361, 7394 га қаранг.


Mr = 192,75; d = 1,83(20); tсуюқ = – 20,5 °C; tқайн = + 153 °C (парчаланади).

1. 2VCl4 = 2VCl2 + 2Cl2 (153 – 170 °C).


2. VCl4 + H2O(намлик) = (VO)Cl2 + 2HCl.
3. VCl4 + 8H2O(иссиқ) = [V(H2O)5O]2+(кўк) + 4Cl + 2H3O+.
4. VCl4 + 2HCl(конц.) = H2[VCl6](эр)(жигарранг).
5. VCl4 + HNO3(конц.) + H2O = (VO2)Cl + NO2 + 3HCl.
6. VCl4 + 4NaOH(суюл.) = VO(OH)2↓ + 4NaCl + H2O.
7. VCl4 + H0(Zn, конц. HCl) VCl3 + HCl.
8. VCl4 + H2 = VCl2 + 2HCl (500 – 600 °C).
9. 3VCl4 + V = 4VCl3 (320 – 400 °C).
10. VCl4 + 2MCl = M2[VCl6](қизил) [400 °C; M = K, Rb, Cs].
11. VCl4(c) F VCl3+ + [VCl5].


738. VCl3O – ванадий трихлорид-оксид

Сариқ (зарғалдоқ тусли) суюқлик, оғир, учувчан. Нам ҳавода парчаланади. Сув, ишқорлар, аммиак гидрати билан реакцияга киришади. Водород, рух би-лан қайтарилади. VCl3 бирикмаси олинмаган. Олиниши: 72911, 7391 га қаранг.


Mr = 173,30; d = 1,839(20); tсуюқ = – 77 °C; tқайн = + 126,7 °C.

1. 2VCl3O + 3H2O(совуқ) = V2O5↓ + 6HCl,


2VCl3O(суспензия) = 2(VO)Cl2 + Cl2↑ (қайн.).
2. VCl3O + H2O = (VO2)Cl + 2HCl (конц. HNO3 да).
3. 2VCl3O + 6NaOH(суюл.) = V2O5↓ + 6NaCl + 3H2O.
4. 2VCl3O + 8(NH3·H2O)[конц.] = 2NH4VO3↓ + 6NH4Cl + 4H2O.
5. VCl3O + H2 = V(Cl)O + 2HCl (500 °C).
6. 2VCl3O + Zn = 2(VO)Cl2 + ZnCl (400 °C, p).


739. (VO2)Cl – диоксованадий (V)-оксид

Зарғалдоқ-қизил, жуда гигроскопик. VO2+ иони фақат кучли кислотали муҳитда барқарор. Реакцион қобилияти юқори; сув ва ишқорлар таъсирида парчаланади, водород пероксид билан реакцияга киришади. Кучли оксидлов-чи. Олиниши: 7382 га қаранг.


Mr = 118,39; d = 2,29.

1. 3(VO2)Cl = V2O5 + VCl2O (150 °C).


2. (VO2)Cl + nH2O = [V(H2O)nO2]+ + Cl (1 M HClO4 да).
3. 10(VO2)Cl + 8H2O = H6V10O28 + 10HCl (суюл. HCl да),
H6V10O28 + 4H2O = H2V10O284– + 4H3O+ (суюлтириш),
H2V10O284– + H2O F HV10O285– + H3O+,
HV10O285– + H2O F V10O286–(зарғалдоқ) + H3O+.
4. 2(VO2)Cl + 8HCl(конц., совуқ) = 2VCl4(c)↓ + Cl2↑ + 4H2O,
2(VO2)Cl + 4HCl(конц.) = 2(VO)Cl2 + Cl2↑ + 2H2O (қайн.).
5. 2(VO2)Cl + HCl(суюл.) = V2O5↓ + 2NaCl + H2O.
6. (VO2)Cl + HCl(суюл.) + H0(Zn) (VO)Cl2 + H2O.
7. 2(VO2)Cl + 4HCl(суюл.) + 2KI = 2(VO)Cl2 + I2↓ + 2H2O + 2KCl.
8. 2(VO)Cl2 + 2HCl(суюл.) + H2S = 2(VO)Cl2 + S↓ + 2H2O,
2(VO2)Cl + 2HCl(суюл.) + SO2 = 2(VO)Cl2 + H2SO4.
9. 2(VO2)Cl + 2(NH3OH)Cl = 2(VO)Cl2 + N2↑ + 4H2O (суюл. HCl да).
10. (VO2)Cl + H2O2 + (n – 1)H2O = [V(H2O)nO(O22–)]Cl(қизғиш-жигарранг).


740. [V(CO)6] гексакарбонилванадий

Кўкимтир-яшил тусли қора, учувчан, қиздирилганда парчаланади. Сув билан таъсирлашмайди. Эфирда эрийди (беқарор эритма ҳосил бўлади). Оксидловчи-кислоталар таъсирида парчаланади, водород, ишқорий металлар, йод билан реакцияга киришади. Олиниши: 7369 га қаранг.


Mr = 219,00.

1. [V(CO)6] = V + 6CO (60 – 70 °C, N2 атмосферасида).


2. [V(CO)6] + 3H2SO4(конц., иссиқ) = (VO)SO4 + 2SO2 + 3H2O + 6CO↑.
3. 4[V(CO)6] + 17O2 = 2V2O5 + 24CO2 (150 – 200 °C).
4. 2[V(CO)6] + 3I2 = 2VI3 + 12CO↑ (эфирда қайн.).
5. 2[V(CO)6] + H2 F 2[V(CO)6H] (0 °C, p, эфирда).
6. [V(CO)6] + M = M[V(CO)6] (20 °C, тетрагидрофуранда; M = Na, K).


Ниобий


741. Nb – ниобий

Оч-кулранг металл; юмшоқ, пластик (NbH қўшимчаси билан мўрт), қийин суюқланувчан, юқори ҳароратда қайнайди, коррозияга барқарор. Ҳавода қиз-дирилганда ҳимояловчи оксид парда билан қопланади. Сув, суюлтирилган кислота ва ишқорлар, аммиак гидрати билан таъсирлашмайди. Концентр-ланган сульфат ва нитрат кислоталарда пассивланади. Концентрланган фто-рид кислота билан секин (нитрат кислота иштирокида тезроқ), қайнатилганда ишқорлар билан реакцияга киришади. Кислород, галогенлар билан оксидла-нади. Водород билан таъсирлашади. Темир билан қотишмаси – феррониобий (14 – 66% Nb) саноат учун муҳимдир. Олиниши: 74210, 7446, 7455, 6 га қаранг.


Mr = 92,906; d = 8,560;
tсуюқ = 2470 °C; tқайн = 4927 °C.

1. 2Nb + 12HF(конц.) 2H[NbF6] + 5H2↑.


2. 3Nb + 18HF(конц.) + 5HNO3(конц.) = 3H[NbF6] + 5NO + 10H2O.
3. 2Nb(кукун) + 2NaOH(конц.) + 4H2O = 2(NaNb)O3↓ + 5H2 (қайн.).
4. 4Nb + 4NaOH + 5O2 = 4(NaNb)O3 + 2H2O (450 – 600 °C),
4Nb + 12NaOH + 5O2 = 4Na3NbO4 + 6H2O (500 – 700 °C).
5. 2Nb + H2 2NbH,
Nb + H2 = NbH2 (350 °C, p).
6. 4Nb + 5O2 = 2Nb2O5 (t > 500 °C).
7. 2Nb + 5E2 = 2NbE5 (20 – 100 °C, E = F; 100 – 200 °C, E = Cl).


742. Nb2O5ниобий (V)-оксид

Оқ, қийин суюқланувчан, термик барқарор. Чўғлантирлгандан кейин кимё-вий пассив бўлади. Сув, билан таъсирлашмайди, суюлтирилган хлорид кислота таъсирида пептизацияланади. Эритмадан Nb2O5·nH2O гидрати чўка-ди. Концентрланган фторид кислота, ишқорлар таъсирида парчаланади, қиз-дирилганда ишқорий металларнинг карбонатлари билан реакцияга киришади. Ta2O5 дан фарқли водород билан қайтарилади. Олиниши: 7416, 7432, 7441 га қаранг.


Mr = 265,81; d = 4,47 – 5,29, 4,3 (кр);
tсуюқ = 1490 – 1500 °C.

1. Nb2O5 NbOn(тўқ-кўк) [800 – 1000 °C, вак.; 2,4 < n < 2,5].


2. Nb2O5·nH2O = Nb2O5 + nH2O (t > 500 °C).
3. Nb2O5(қ) + 3H2O F 2NbO3 + 2H3O+; pЭК25 = 20,14.
4. Nb2O5 + 12HF(конц.) = H2[NbF7] + H2[NbOF5] + 4H2O.
5. Nb2O5 + 6HF(25%-ли) + 4K(HF2)(қ) = 2K2[NbF7] + 5H2O.
6. Nb2O5(қ) [Nb6O19]8–, [Nb4O12(OH)4]8–.
7. Nb2O5 + M2CO3 = 2(MNb)O3 + CO2 (800 °C, вак.; M = Li, Na).
8. Nb2O5 + H2 = 2NbO2(кўк) + H2O (800 – 1000 °C).
9. Nb2O5 + 5C(кокс) + 5Cl2 = 2NbCl5 + 5CO (600 – 900 °C).
10. 2Nb2O5 4Nb↓ (катод) + 5O2↑ (анод) [KF суюқланмасида].

Download 367 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish