Ўзбекистон республикaси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент давлат иқтисодиёт университети

I боб. Умумий овқатланиш ташкилотларининг тавсифланиши 
1.1. Умумий овқатланиш ташкилотларининг турлари. 
1.2. Умумий овқатланиш ташкилотларининг тоифалар 
бўйича тафсифланиши. 
1.3. Рестораннинг 
 
ишлаб чиқариш биноси, унинг 
жиҳозланиши. 
1.4 Умумий овқатланиш ташкилотларида технологик 
жараёнлар тавсифи.
1.5. Тайёрлов цехлари: гўштли, балиқли, сабзавотли, иссиқ, 
совуқ, кондитерлик, ширинликлар, идишларни ювиш, тайёр 
таомларни сақлаш ва ториш қоидалари. 
Умумий овқатланиш ташкилотлари - пазандалик маҳсулотларини 
тайёрлайдиган ва уларни мижозларга етказиб беришни ташкил этадиган 
маскандир. Ишлаб чиқариш фаолияти турига қараб умумий овқатланиш 
ташкилотлари қуйидагиларга бўлинади: ресторан, қаҳвахона, бар, 
буфет, тамаддихона, ошхона ва бошқалар. 
Ташкилот ишлаб чиқаришни тўла амалга оширган холда хом
ашёни қайта ишлайди, ярим тайёр ва тайёр маҳсулот ишлаб чиқаради, 
сўнгра ўзлари залларда, буфет ва таомлар дўконларида уларни сотади. 
Турлари, ўрнашган жойи, моддий-техника жиҳозланиш даражаси ва 
ҳажмига қараб умумий овқатланиш ташкилотлари турлар ва синфларга 
бўлинади. 
 
1.1. УМУМИЙ ОВҚАТЛАНИШ ТАШКИЛОТЛАРИНИНГ 
АСОСИЙ ТУРЛАРИ 
Савдо белгиси бўйича умумий овқатланиш ташкилотлари 
тайёргарлик қилиш ва таомлар тайёрлашгача бўлган даврга бўлинади. 
Дастлабки тайёргарлик корхонаси - механизациялашган ташкилот 
бўлиб, ярим тайёр маҳсулотларни, шунингдек, таом ва ун 
маҳсулотларини 
марказлаштирган 
ҳолда 
ишлаб 
чиқаришга 
мўлжалланган. Озиқ-овқат маҳсулотлари ва ярим тайёр маҳсулотлар 
ишлаб чиқарувчи ташкилотлар озиқ-овқат ташкилотлари, корхона-
ошхоналар, озиқ-овқат маҳсулотларини тез музлатадиган ташкилотлар, 
ярим тайёр махсулот тайёрлайдиган махсус цехлардир. Ярим тайёр 
маҳсулотлар тайёрлаш ва уларни комплект таъминлашгача бўлган 
даврда таом маҳсулотлари ва ярим тайёр маҳсулотлар корхонаси хизмат 

---

16 
қилади. Уларда юқори ишлаб чиқариш анжомлари билан жихозланган, 
механизациялашган ва автоматлаштирилган линиялар, автоматлар 
харакат қилади. Корхона махсус хоналарга хомашё ва тайёр маҳсулот-
ларни тегишли хароратда сақлайдиган совутгич ва музлатгичларга эга
бўлган омборхона хўжалигига эга. 
Ошхона-корхона индустриал усул билан таом тайёрлайди, алюмин 
ёки пластмасса лотоклар, полиэтилен плёнка, пакетларга жойлайди. 
Одатда ошхона-ташкилотлари юқори даражада механизациялашган
бўлади. Механизациялашган ва автоматлашган линиялар тўхтовсиз
ишлайди. 
Ташкилот-ошхона - йирик, механизациялашган ташкилот, ўзи 
маҳсулот ишлаб чиқаради, таом ва қандолат маҳсулотлари тайёрлайди. 
Ярим тайёр маҳсулот ишлаб чиқарувчи махсус цехлар дўконларни 
ярим тайёр гўшт, балиқ, сабзавот билан таъминлайди.