Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги термиз давлат университети

8-МАЪРУЗА. СУБТРОПИК ЎСИМЛИКЛАРИНИ ЎҒИТЛАШ, МЕЪЁРИ, МУДДАТИ, СОФ МОДДАГА ҚАРАБ ЎҒИТ МИҚДОРИНИ АНИҚЛАШ
Ўғитлаш меъёри. Боғнинг яхши ўсиб ривожланиши, ҳосилнинг миқдори ва сифати дарахтларни тўғри озиқлантиришга яъни ўғитлашга боғлиқ.
Органик ва менирал ўғитлар ҳар қандай тупроқ шароитида ҳам бир ҳил миқдорда солинмайди. Уларнинг миқдори, тупроқ унумдорлиги, мевали дарахтларнинг ёши ва бошқа хусусиятларига қараб ўзгаради. 1 гектар боққа ёки ҳар бир туп атрофига солинадиган ўғит миқдори боғини ишлаш тизимига, новдаларнинг ўсиш кучига, ҳосилнинг миқдорига қараб аниқланади. Ёш боғларга катта ёшдаги боғларга қараганда ўғит камроқ солинади. Агар дарахтлар суст ва нимжон ўсаётган бўлса кўпроқ миқдорда ўғитланади. Агар боғ ери оғир тупроқли, шўрланган бўлса, бундай ерларга маҳаллий ўғитларга минерал ўғитларни аралаштириб солиш яхши натижа беради. Агар тупроқ унумдорлиги юқори бўлса, ўғит камайтирилади, унумсиз бўлса кўпайтирилади, боғ қатор оралари чопиқ қилинадиган экинлар билан банд бўлса, ўғитлаш ва суғориш сони кўпайтирилади. Минерал ўғитлар ҳосил бераётган боғларга ҳар йили, ҳосилга кирмаган боғларга йил оралатиб солинади, маҳаллий ўғит ҳар уч йилда берилади.
Ўзбекистон шароитида боғларни қуйидаги миқдорда ўғитлаш тавсия қилинади. Ёш боғларга чириган гўнг гектар ҳисобига 15-20 т, катта ёшдаги боғларга 30-40 тонна берилади. Боғ барпо қилинадиган ернинг ҳар гектарига 240-300 кг азот, 120-300 кг фосфор, 60-80 кг калий, кузда ҳайдашдан олдин берилади. 4 ёшгача бўлган дарахтларга ҳарйили ёки йил ўтиб, навдалари суст ва нимжон ўсаётган бўлса, ҳар бир туп тагига 4-5 кг дан чириган гўнг, 50-100 г соф ҳолда азот ва 30-50 г атрофида фосфор солинади. Чириган гўнг ва фосфор ўғитлар кузда, азотли ўғитлар баҳорда ёки ёзда озиқа тарзида берилади. Ҳосилга кирган боғларга ҳар йили гектарга 120 кг азот, 60-90 кг фосфор, 15-30 кг калий, ҳисобидан ҳамда ҳар 2 йида бир марта 15-20 тонна гўнг солинади. Агар боғ тупроғи қақраган, унумсиз бўлиб дарахтларнинг ривожланиши ёмон бўлса, ўғитлар миқдори 1,5-2 баробар кўпайтирилади. Гўнг ўрнига боғ қатор ораларига нўхатнинг Восток 55, Николсон навларини экиб ҳайдаб юбориш мумкин.