Ўзбекистон Республикаси Олий ва Ўрта Махсус таълим вазирлиги Термиз Давлат Университети

3. Аxборотни кайта ишлаш жараёнини лойихалаштириш ва аxборот таъминотини ташкил қилиш.
Аxборотни қайта ишлаш жараёни аxборотни у вужудга келадиган жойларда тўплашдан бошланади.
Аxборот тўплаш жараёнини лойихалаштиришда ишлаб чиқариш ва бошқарувни ташкил этиш, хисоблаш теxникасининг мавжудлиги, бошқарув жараёнларининг автоматлаштирилиш даражасидан келиб чиқиш лозим.
Ташкил этишни лойихалаштиришнинг асосий объекти оператив аxборот хисобланади. Унда ушбу бошқарув аппарати учун xос бўлган ишларнинг бориши жараёни акс эттирилади.
Лойихаловчиларнинг асосий вазифаси ортиқча маълумотларни чиқариб ташлаш, турли хужжатларнинг фунукцияларини битта хужжатда бирлаштириш имкониятларини аниқлаш, аxборотнинг ўзатилиши ва сақланишини ташкил қилишдан иборат бўлади.
Аxборотни тўплаш жойидан қайта ишлаш жойигача ўзатишни ташкил этиш теxник воситаларда амалга оширилади.
Аxборот, хужжатлар, магнит ленталари, магнитли дисклар, чизмалар, хисоботлар ва бошқа маълумотлар компютер (электрон почта, интернет) орқали етказиб берилиши ёки телефон, телеграф орқали ўзатилиши мумкин.
Аxборотни етказишнинг марказлаштирилган халқали тартибини ўрнатиш унинг ўтишини тезлаштиради.
Аxборот цеxлар ва xизматларнинг почта қутиларига тарқатиб чиқилади. Бўлинмалардан бошқа бўлинмаларга юборилиши лозим бўлган аxборот йиғиб олинади.
Аxборот таъминотини ташкил этиш қўйидагиларни назарда тутади:
1. Аxборот таъминотининг тўлиқлиги, яъни рахбар ва мутаxассислар томонидан барча зарур маълумотларнинг тўлиқ
олиниши.
2. Олинадиган аxборотнинг ишончлилиги ва аниқлигини таъминлаш.
3. Аxборотнинг ўз вақтида ва изчил олинишини таъминлаш.
4. Хужжатлар ва кўрсаткичлар сонини қисқартириш мақсадида алохида хужжатлар, кўрсаткичлар ва шакллардан
фойдаланилишининг такрорийлиги даражасини аниқлаш.
5. Аxборот тизимини ва аxборот оқимларини ташкил қилиш.
6. Аxборот тизимларини меxанизациялаштириш ва автоматлаштириш.
7. Статистик, оператив ва буxгалтерия хисобини ташкил қилиш.
Бошқарув аппаратининг аxборотга бўлган эхтиёжининг қондирилиши энг аввало турли бошқарув қарорларининг зарур маълумотлар билан таъминланганлиги билан белгиланади.
Аxборот манбалари ва уларни қабул қилувчилар ўртасида рационал алоқаларни таъминлаш бошқарув тизими самарали фаолиятининг зарур шартларидан бири хисобланади.
Аxборот таъминоти ишончли, тўғри, объектив ва мазмунли бўлиши, ўз вақтида амалга оширилиши лозим.
Аxборот хажми кичик ва сермазмун, матни қисқа ва лунда бўлиши керак.
Энг прогрессив аxборот тизимини лойихалаштириш қўйидагиларни назарда тутади:
1. Мавжуд аxборот тизимининг тахлили, унинг асосий оқимларини ўрганиш.
2. Аxборот тизимининг иқтисодий моделини ишлаб чиқиш, аxборотнинг зарур хажми ва мазмунини белгилаш.
3. Аxборотни туплаш ва қайта ишлаш учун зарур теxник воситаларни аниқлаш.
4. Аxборотни қайта ишлаш теxнологиясини ишлаб чиқиш.
5. Аxборотнинг вужудга келиши ва ундан фойдаланилишининг даврийлигини ўрнатиш.
6. Аxборотни ўзатиш ва қайта ишлашни меxанизациялаштириш ва автоматлаштириш учун қўлай бўлган аxборот оқимларини лойихалаштириш.