Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги термиз давлат университети иқтисодиёт ва туризм факультети

Tabiiy omillar. Tabiiy sharoitlar xususiyati turistlar tomonidan marshrutlar yoki mintaqalarni tanlashga katta ta’sir ko’rsatadi. Turistlar iqlim va landshaft xususiyatlari - o’simlik va hayvonot dunyosi boyligi va betakrorligini, faol dam olish uchun tabiiy imkoniyatlar borligini e’tiborga olishadi. Odatda dam olishga intilish, muhitni o’zgartirish ko’pchilik odamlarda ekzotika bilan tanishish istagi bilan uyg’unlashib boradi. Ekzotik tabiiy ob’ektlar muhim turistik resurslardan biri xisoblanadi. Turistlarni jalb qilishda betakror tabiat va diqqatga sazovorliklar keng qo’llaniladi.

Mamlakatlar va mintaqalarning geografik holati, avvalo bu yerda dengizga, tog’li va o’rmon massivlariga yaqinligi, qirg’oq chizig’i xussusiyatlari, asosiy turistlarni yetkazib beruvchilarga yaqinligi, mintaqaning muhim tranzit yo’llarga yaqinligi va boshqalar turizmda muhim rol o’ynaydi.

To’laqonli dam olishga intilib turistlar qulay ob havo sharoitlari hukm surgan marshrutlar va fasllarni ma’qul ko’rishadi. Tabiat injiqliklari, beqarort iqlim hamda tabiiy ofatlar bu kabi joylarga tashrif buyuruvchilar soni kamayishiga sabab bo’ladi.

Turistlar talabini xisobga olgan holda asosiy turistik mintaqalar ikkala yarim sharning issiq orollarida joylashgan bo’lib, u yerda yuqori harorat dengiz shamollari tufayli mo’’tadillashadi. Biroq so’nggi yillarda yer sharining ekzotik mintaqalariga qiziqish ortib borayotganligi xalqaro turizm zonalarining kengayishiga sabab bo’lmoqda. Mamlakatda dengiz va okean qirg’oqlarining mavjudligi turistik mintaqalar rivojlanishiga qulaylik yaratmoqda. Qulay iqlim sharoitlari, plyajlar dengiz kurortlarini tashkil etish, kruizlarni amalga oshirish imkonini bermoqda.

Daryo va ko’llar ham muhim rekreatsion resurs xisoblanadi. Ular landshaftni bezab turadi, qulay mikroiqlimni yaratadi, turistlarga suvda dam olish, suv sporti bilan shug’ullanish, turistik markazlar tashkil etish imkonini beradi. Hozirgi vaqtda Finlyaniya, Polsha, Vengriya, Shveytsariya va boshqa mamlakatlarda ko’lbo’yidagi kurortlar va dam olish zonalari mashhur turizm mintaqalari xisoblanadi.

Rekreatsion resurslarga o’rmonlar ham kiradi, ular tufayli dam olish joylarida tashqi dunyodan va “tsivilizatsiyadan” “uzilish” imkonini beradi. O’rmonlar juda katta sog’lomlashtirish ahamiyatiga ega bo’lib, dam olish zonalarida shovqin darajasini pasaytiradi.

Ko’pgina turstlar uchun tashrif manzilidagi hayvonot olami hech qanday ahamiyatga ega bo’lmasada bir qator joylarda mehmonlar ekzotik jonzotlarga katta ahamiyat berishadi. Ko’plab milliy bog’lar, qo’riqxonalar va ov uchun ochiq zonalar haqiqiy turistik markazlarga aylanishgan.

Ba’zi mintaqalarda mineral suvlar va balchiqlar davolash xususiyatiga ega bo’lib, muhim rekreatsion resurs xisoblanadi. Mineral suvli kurortlar turistlar barqaror oqimini jalb etmoqda.