Ўзбекистoн республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд давлат чет тиллар институти

1Ташкилий 
дақиқа 
 (5 дақиқа) 
Мавзу номини, мақсади ва вазифаларини, 
маъруза 
машғулотидан 
кутиладиган 
натижаларни, мавзу бобларини эълон қилиб, 
уларнинг ҳар бирида қандай методик 
вазифалар ҳал этилишини тушунтиради. 
Тинглайдилар 
ва 
ёзиб оладидар. 
2 
- 
Асосий
босқич 
(70 дақиқа) 
2.1. Мавзуни ҳар бир қисмини тушунтиради. 
1.Тинглаб 
тушунишга ўргатиш дарсига 
қўйиладиган методик талаблар. 
2. Тинглаб тушунишга ўргатиш дарсининг 
технологик харитаси.
3. Тинглаб тушунишга ўргатиш дарсининг 
босқичлари. 
2.2 
Ҳар бир боб якунида блиц саволлар 
уюштирилади . 
3.3.Ўқувчилар берган саволларга жавоб 
беради. 
2.1Тинглайдилар 
ва ёзиб оладилар. 
2.2Жавоб 
берадилар. 
2.3.Савол 
берадилар. 
3.Якуний 
босқич 
(5 дақиқи) 
3.1. Мавзу бўйича эришилган натижаларни 
баён қилади. 
3.2. №6 мавзу бўйича мустақил ишлаш учун 
савол ва топшириклар беради, уларни 
бажариш йўлларини кўрсатади. 
Тинглайдилар. 
Вазифани 
ёзиб 
оладилар. 
 
Мавзу бўйича маъруза машғулотининг матни: 
1.Тинглаб тушунишга ўргатиш дарсига қўйиладиган методик 
талаблар.
Матнни тинглаб тушунишга ўргатиш дарслари мулоқотга 
ўргатишнинг таркибий қисми ҳисобланиб, ўқувчиларда мавзу бўйича лексик-
грамматик, мулоқот кўникма ва малакалари шакллангандан сўнг ўрганилган 
мавзуга оид махсус матн орқали ташкил қилинадиган алоҳида машғулотдир
. 
Бундай дарсни режалаштиришда ўқитувчи аввалдан қўйидагиларни пухта 
режалаштириб олади:
 
1.Тинглаб 
тушунишга 
мўлжалланган 
матннинг 
(аудиоматн) 
ўқувчиларнинг лексик-грамматик тайёргарлик даражасига, қизиқишларига, 
нутқ эҳтиёжларига мослигини аниқлаш; 
2.Тинглаб тушунишга мўлжалланган матннинг таълим босқичига кўра 
ҳажми.Бунда аудио матн ҳажми босқичларга кўра 1 саҳифадан 3 саҳифагача 
кўпайтириб борилади.

---

72 
3. Тинглаб тушунишга мўлжалланган матндаги нотаниш сўзлар миқдори 
3% дан ошмаслигини таъминлаш; 
4.Матндаги ўқувчилар томонидан ўзлаштириб олинган пассив 
лексиканинг миқдорини белгилаш; 
5. Матндаги маъно ташувчи сўз ва ибораларни белгилаш; 
6. Тинглаб тушунишга мўлжалланган матн мазмуни гапириб бериш учун 
саволлар тузиш. 
7.Тинглаб тушунишни уюштириш воситасини аниқлаш (Ўқитувчи 
ижросида ёки фонограмма, видеограммани тинглаб тушунишга қўйиш) 
8. Тинглаб тушунилган аудиоматнни мустаҳкамлаш учун 
бажариладиган машқларни олдиндан режалаштириш. Бунда ўқитувчи 
қуйидаги машқ турларидан саралаб фойдаланиши мумкин:
Нотаниш сўзларни тушунтириш ва мустаҳкамлаш машқлари, луғат 
билан ишлаш машқлари, маъно ташувчи сўзлар билан жумлалар тузиш, матн 
парчасини қисқартириб гапириш, матндаги қизиқарли сўзларни чет тилида 
изоҳлаш, матн парчасига сарлавҳалар қўйиш, эшитилган ўзбекча жумлани 
чет тилидаги матндан топиш, жумлаларнинг ўрни алмаштирилиб қўйилган 
матн парчасини мантиқий тартибда жойлаштириш, эшитилган (ўқилган) 
матндаги воқеа-ҳодисаларга ўз муносабатини билдириш, матн бўйича 
саволлар тузиш, уларга жавоб бериш, матн мазмунини режага қараб гапириб 
бериш.
9 Уйга вазифани аниқлаш ва уни тушунтириб бериш йўлларини 
белгилаб олиш. 
Қўйида матнни тинглаб тушуниш дарсини юқоридаги вазифалардан 
келиб чиқиб тузилган намунавий технологик харитасини келтирамиз: