178
амалиётини туроператор
талабларига мослик даражаси;
агентликни сотишни рағбатлантириш бўйича тадбирларда
иштироки; агентликни молиявий ҳолати; агентлик фирмасини
бошқариш шакли; агентликдан фойдаланиш билан боғлиқ бўлган
ҳаражатлар миқдори; агентлик амалга ошираётган реклама
фаолиятнинг хажми ва уни шаротлари; турагентликни рақиб
фаолиятига муносабати; турагентликни счетларни тўлаш
доимийлиги; турагентликни бозор тўғрисидаги тақдим этаётган
маълумотлар хажми; турагентлик ишига сўнги
истеъмолчилар
томонидан шикоят ва эътирозларни мавжудлиги
2. Ахборотлар оқими устидан назорат. Турхизматлар
сезилмаслиги сабабли улар тўғрисида ахборотларни олиш ва
узатиш
оперативлиги ҳамда
самарадорлиги
тақсимот
самарадорлигида аҳамиятли рол ўйнайди.
Ахборотлар етарли даражадами? Бошқаришнинг бош
элементларига тегишли бўлган асосий нарх кўрсаткичлари
қанчалик тўғри ва ўз вақтида олинган? Бошқарув органлари
тадқиқот
натижалари
устидан
тазорат
учун
хақиқий
маълумотлардан фойдаланадими ҳамда бу
режалаштириш ишлаб
чиқариш ва тақсимот каби сохаларда ўз сиёсатини яхшилайдими?
Бугунги кунда туристик фирмалар ишида персонал компьютерлар
фойдаси тўғрисида гапиришга хожат йўқ. Улар бухгалтерия
ҳисобини самарали юритишга, туристик пўтёвкалар ҳаракати,
чартер рейсларини тўлдирилиши, меҳмонхоналардаги мавжуд
ўринлар тўғрисида аниқ маълумотлар олишга, зарурий
бланкалар
билан таъминлашга имкон яратади. Турфирмалар томонидан
персанал компьютер нафақатгина ўз ички вазифалари учун балки,
турли телеконференцияларга (эълонларни электрон газетаси) ва бу
тармоқларни кўп миллионли абонетлар армиясига глобал
компьютер тармоқлари орқали ахборотларни узатиш учун ҳам
фойдаланилади.
3. Персанал малакаси. Сотишни мувафақиятли амалга ошириш
учун сотиладиган хизматни батафсил билиши, хизматчилар
малакаси жуда муҳимдир. Бу мижозларга хизмат кўрсатишни
яхшилашга сотиш хажмини оширишга ҳамда ҳаражатларни
камайтиришга имконият яратади. Кўп ҳолларда турфирмаларда
шундай ҳолат кузатиладики, яъни сотиш бўйича
менежер таклиф
қилинган туристик йўналиш тўғрисида, хизмат кўрсатиш дастури
меҳмонхона, трансферт, минтақадаги об-ҳаво шароитлари
179
тўғрисида мукаммал малумот бериш ҳолатида эмас. Натижада
ҳафсаласи пир бўлган мижоз турни барча тавсилотларни яхшироқ
тушунтира оладиган, барча саволларга тўлиқ жавоб берадиган
менеджер фаолият кўрсатадиган бошқа фирмага ўтиб кетади.
Бошқа
томонидан
яхши
менежмент
тамойилларидан
фойдаланадиган персанални рационал бошқариш
туристларга
сифатли хизмат кўрстаишга эришиш учун ташкилотни барча
хизматларини мувофиқлаштиришни таъминлашга қодирдир. Бу –
ишонч, қаниқарлилик, конструктив ёндашув, менежментни
рационал таркиби, турфирма фаолиятининг энг муҳимларини
аниқлаш.
Меҳнат мотивациясига фирма хизматчиларини иерарик
эҳтиёжини ҳисоблаш ёрдамида эришлади.
Раҳбариятнинг вазифаси уларни қониқтирувчи шароитларни
яратиш, шу билан ходимларни интенсив ва сифатли меҳнатини
мотивлаш. Ўз навбатида жўшқин ва хушёр персанал раҳбариятга
тақсимотни оптималлаштиришга ва назоратга ёрдам бериши ва
ҳамкорлик қилиши мумкин.
Хулоса қилиб, қисқача самарали тақсимотнинг тўртта
тамойилини қайд қилишимиз мумкин:
1. Ўз сарф-ҳаражатларини билиш ва назорат қилиш. Хатто
кичик прогресс ҳам тақсимот тизимини ҳар бир сегменти бўйича
ҳаражатларни билмасдан мумкин эмас. Мазкур
маълумотларга эга
бўлиб, раҳбарият келажак муаммоларини олдиндан кўриши, тўғри
устунликларни белгилаш, потенциал жамғармаларни ҳисоблаб
чиқиш, ишлаб чиқаришни модернизация қилиш бўйича мос
равишдаги чора-тадбирларни амалга ошириш имкониятига эга
бўлади.
2. Тақсимотни муҳимлигини тушуниш. Тақсимотнинг тушиб
кетиши кўпгина компанияларни нотинчлигига олиб келувчи фойда
олиш имконияти каби кўриб чиқилади. Кўп ҳолларда бу туристик
бизнесга жалб қилинган аниқ ҳаражатлар тўғрисида бошқарувни
оддийгина
огоҳлантирлмаслиги
оқибатида
келиб
чиқади.
Тақсимотни фойдалигини ва муқобил тақсимот шакллари ҳамда
стратегиясини турли таъсирларини нафақатгина олий раҳбарият
балки функционал бўлинмалар раҳбарлари ҳам сезиши зарур.
Раҳбарият битта соҳадаги қарорлар умумий ҳаражатлар ва ишлаб
чиқаришга таъсир этишни тушуниб етмагунга қадар, умумий кам
180
ҳаражатли рақобатбардошли
тизимни олиш учун у бир
ҳаражатларни бошқасига алмаштира олмайди.
3. Махсус усулларни ишлаб чиқиш. Кўпгина турфирмалар
компьютер техникаси муаммоларидан тушкунликка тушмоқдалар,
лекин уларга тақсимот вазифасини аниқ тушуниб етишга тўғри
келмаяпди. Янги технологияларга ташабусни батафсил билимлари
билан
бирга
қўшиш
ғайрати, шижоати, жонбозлиги,
ташаббускорлиги зарур.
Агар техника турфирмани махсус ўзига хос талабларига жавоб
берсангина у фойда келтириши мумкин.
4. Тақсимотдаги кўникмалар ва имкониятларни ошириш.
Тақсимотни бошқаришда зарур бўлган билим ва қобилият
ташкилий ва вазифавий алоқаларни алмаштириш йўли билан
олиши мумкин эмас. Ҳам олий менежмент доирасида ҳам фирмани
қолган ходимлари доирасида юқори даражадаги малака ва тажриба
талаб этилади.
Do'stlaringiz bilan baham: 
